Unha tríade indisolúbel: neofalantismo, identidade e calidade da lingua
Barra lateral do artigo
Contido principal do artigo
Resumo
O seguinte artigo explora as relacións entre calidade da lingua, identidade, norma lingüística e neofalantismo desde o final da ditadura. A introdución visa a situación do galego nos anos 70 para mostrar o seu devalo nas relacións familiares, veciñais e relixiosas. A segunda parte investiga a preparación do terreo por parte do franquismo para chegar en condicións de vantaxe ao proceso da Transición, estabelecendo a fronteira entre o español e as 'demais linguas', ben como as limitacións impostas a estas. O terceiro bloque, núcleo do artigo, apunta á aparición do suxeito neofalante e deseña as, a xuízo, características propias do proceso de neofalantismo: aposta, decisión, interpelación, tenacidade, confianza, concepción da política como a 'arte do imposíbel'. Finalmente, o cuarto tramo mostra as dificultades que o suxeito neofalante debe encarar na súa nova actitude como son o tipo de lingua, a confusión normativa, a dependencia do español favorecida pola norma RAG, a complicidade desleixada do goberno galego e de amplos sectores en que mesmo se inclúe unha parte dos defensores do idioma.
Palabras clave:
Descargas
Métricas
Detalles do artigo
Citas
Agamben, Giorgio (2020). “Reflexiones sobre la peste”, La Voragine. Cultura Crítica. Disponível em https://lavoragine.net/reflexiones-sobre-peste-agamben/
Anderson, Benedict (2006) [1983]. Imagined communities. London / New York: Verso.
Anónimo (1993). “O Tribunal Superior de Justiça da Galiza reforça a legitimidade dos diferentes modelos de língua”, Agália, 34, 229-236.
Ayestarán Aranaz, Margarita & De la Cueva Alonso, Justo (1974). Las familias de la provincia de Pontevedra en 1974. Galleguidad y conflicto lingüístico gallego. Sevilla: Instituto de Ciencias de la Familia.
Badiou, Alain (1988). L’être et l’événement. Paris: du Seuil.
Badiou, Alain (1992). Conditions. Paris: du Seuil.
Badiou, Alain (1999). “Ética e política”. Em Garcia, Célio (ed.), Conferências de Alain Badiou no Brasil, 37-45. Belo Horizonte: Autêntica.
Badiou, Alain (2005). Alén da formalización e outros textos. Santiago de Compostela: Noitarenga.
Badiou, Alain (2007). “Universalismo, diferencia e igualdad”, Acontecimiento, 33-34, 125-137.
Badiou, Alain (2014). Images du temps présent. Paris: Fayard.
Bastida Freixedo, Xacobe (2007). “La senda constitucional. La nación española y la constitución”. Em Taibo, Carlos (dir.), Nacionalismo español. Esencias, memoria e instituciones, 113-158. Madrid: Los Libros de la Catarata.
Blanco Torres, Roberto (1930). De esto y lo otro. A Crunha: Biblioteca Murguía.
Borges, Jorge Luis (1975). Prosa. Barcelona: Círculo de Lectores.
Calvet, Louis-Jean (1995) [1987]. A guerra das línguas e as políticas linguísticas. Santiago de Compostela: Laiovento.
Carré, Leandro (1959). “A difusión da cultura galega e a sua ourentazón. Como elevar a moral da persoalidade galega”. Em 1856 – Banquete de Conxo – 1956. Pimeiro Congreso da Emigración Galega feito desde o 24 ao 31 de Xulio de 1956, 155-156. Buenos Aires: Editorial Nós.
Carvalho Calero, R. (2010b). “Mais velhos e mais novos”. Em García Negro, María Pilar (ed.), Ricardo Carvalho Calero: a ciência ao servizo da nación, 229-232. Santiago de Compostela: Laiovento.
Carvalho Calero, R. (2010a). “Diálogo entre A e B”. Em García Negro, María Pilar (ed.), Ricardo Carvalho Calero: a ciência ao servizo da nación, 191-192. Santiago de Compostela: Laiovento.
Castelao, Afonso Rodríguez (1974) [1944]. Sempre en Galiza. Buenos Aires: Ediciós Galiza.
Castellano, Pablo (2001). Por Dios, por la patria y el rey. Una visión crítica de la transición española. Madrid: Temas de Hoy.
Costas, Xosé-Henrique (coord.) (2009). 55 mentiras sobre a língua galega. Bertamiráns: Edicións Laiovento.
Crystal, David (2003) [2000]. A morte das linguas. Vigo: Galaxia.
De Nieves, Arturo, & Taibo, Carlos (2013). Galego, português, galego-português. Santiago de Compostela: Através.
Del Bosque Zapata, Henrique (2012): “Cosmopolitas con fronteiras”, Terra e Tempo, 17.08.2017. Disponível em: www.terraetempo.gal/print.php?artigo=2618 (Consultado em 14.08.2020).
Díaz Pardo, Isaac (1993): “O problema da lingua visto por un que non é filólogo”, La Voz de Galicia, 14.02.1993.
Dieste, Rafael (1981) [1926]. Antre a terra e o ceo. Sada: Ediciós do Castro.
Durão, Carlos (2008). “Síntese do reintegracionismo contemporâneo”, Boletim da Academia Galega da Língua Portuguesa, 1, 35-56. Disponível em estrolabio.blogs.sapo.pt/87232.html (Consultado em 23.08.2020).
Feijóo, Benito Jerónimo (1975) [1726]. Teatro Crítico Universal I. Madrid: Espasa-Calpe.
Fernández Zas, María (2019a). “A emerxencia do neofalantismo como concepto sociolingüístico relevante: estado da arte na Galiza”, Revista Galega de Filoloxía, 20, 67-89.
Fernández Zas, María (2019b). O neofalantismo no estudantado da Facultade de Filoloxía da UDC. Trabalho de Fim de Grao en Galego e Portugués: Estudos Lingüísticos e Literarios. Facultade de Filoloxía da Universidade da Coruña.
Ferro Ruibal, Xesús (1987). A igrexa e a lingua galega. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.
Fabra, Pompeu (1892). “Sobre la reforma lingüística y ortográfica”. Disponível em: http://hemeroteca.lavanguardia.com/preview/1892/03/22/pagina-4/33420539/pdf.html?search=Pompeyo%20Fabra (Consultado em 22.09.2020).
Freixeiro Mato, Xosé Ramón (2010). “Perigos, incertezas e perspectivas de futuro para a lingua galega”. Em Sanmartín Rei, Goretti (coord.), Lingua e futuro, 13-53. Bertamiráns: Laiovento.
García Negro, María Pilar (1991). O galego e as leis. Aproximación sociolingüística. Vilaboa: Edicións do Cumio.
García Negro, María Pilar (2020a). “Semántica galega”, Nós Diario, 14.01.2020. Disponível em https://www.nosdiario.gal/opinion/maria-pilar-garcia-negro/semantica-galega/20200113124806089480.html
García Negro, María Pilar (2020b). “Categorías lingüísticas”, Nós Diario, 04.08.2020. Disponível em https://www.nosdiario.gal/opinion/maria-pilar-garcia-negro/categoriaslinguisticas/20200803121914102524.html
Habermas, Jürgen (2002) [1985]. Ensaios políticos. Barcelona: Península. Instituto de la Lengua Gallega (1974). Gallego 3. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
IGE [= Instituto Galego de Estatística]: “Persoas segundo a lingua na que escriben habitualmente”. Disponível em: http://www.ige.eu/igebdt/esqv.jsp?ruta=verTabla.jsp?OP=1&B=1&M=&COD=2961&R=9912[12];2[all]&C=1[0];0[0]&F=&S=&SCF= (Consultado em 21.09.2020).
ILG & RAG [= Instituto da Lingua Galega & Real Academia Galega] (1982). Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego. Santiago de Compostela / A Coruña: ILG & RAG.
Iglesias Álvarez, Ana (2002). Falar galego: “no veo por qué”. Vigo: Xerais.
Kovačova-Moman, Vlasta. (2007). A Mudança da Língua Usual nos Novos Locutores de Galego – Neofalantes. Santiago de Compostela: AGAL. Disponível em: https://pglingua.org/pdfs/20090128_GZe-ditora_017.pdf
Maceira Fernández, Xosé Manuel (2007), O nacionalismo cívico. Bertamiráns: Laiovento.
Martínez, Alfonso (2004). “La primera gran huelga de la historia”, Boletin Informativo de Amigos de la Egiptologia, 10, 2-7. Disponível em: https://egiptologia.com/wpcontent/uploads/2010/01/BIAE10.pdf (Consultado em 3.8.2020).
Moreno Cabrera, Juan Carlos (2020). “Si no se menoscaba nada la lengua dominante, es imposible revitalizar a las minoritarias”, Gara, 16.08.2020. Disponível em: https://www.naiz.eus/eu/hemeroteca/gara/editions/2020-08-16/hemeroteca_articles/si-no-se-menoscaba-nada-la-lengua-dominante-es-imposible-revitalizar-a-las-minoritarias (Consult em 22.08.2020).
Mosquera Castro, Estefanía (2019). “Travestismo linguístico. Una experiencia sociológica y didáctica sobre ideologías, obstáculos y persistencia en neofalantes de gallego”. Em Ramallo, Fernando, Amorrortu, Estíbaliz, & Puigdevall, Maite (eds), Neohablantes de lenguas minorizadas en el Estado español, 131-146 Madrid / Frankfurt: Iberoamericana / Vervuert.
Murguía, Manuel (1885). Los Precursores. A Coruña: La Voz de Galicia.
Neves, Marco (2018): “Viagem pelos seis alfabetos do mundo”. Disponível em: https://certaspalavras.pt/viagem-pelos-seis-alfabetos-do-mundo/?utm_campaign=Certas%20Palavras&utm_medium=email&utm_source=Revue%20newsletter
Núñez Singala, Manuel (2010). “Catro percepcións erróneas sobre a lingua galega”. Em Sanmartin Rei, Goretti (coord.), Lingua e futuro, 195-205. Vigo: Xerais.
O’Rourke, Bernardette & Ramallo, Fernando (2011). “The native-non-native dichotomy in minority language contexts. Comparisons between Irish and Galician”, Language Problems & Language Planning, 32.2, 139-159. Disponível em: https://www.academia.edu/1006987/The_native_non_native_dichotomy_in_minority_language_contexts_Comparisons_between_Irish_and_Galician
Otero Pedrayo, Ramón (1978). “Problemas de Galicia”. Em Castelao, Otero Pedrayo, Suárez Picallo, Villar Ponte. Discursos parlamentarios (1931-1933). Sada: Ediciós do Castro.
Padín, Paulo (2018). “Neofalantes digitais”. Em Gael Vaamonde, Marta Díaz, Varela, Ana, Cabeza, María del Carmen, García-Miguel, José María, & Fernando, Ramallo (eds.), Actas do XIII Congreso de Linguística Xeral, 700-707. Vigo: Universidade de Vigo.
Paz-Andrade, Valentín (1959). Galicia como tarea. Buenos Aires: Ediciones Galicia.
Peirano, Marta (2019). O inimigo coñece o sistema. Pontevedra: Kalandraka.
Pérez Martínez, José María (2000). El editorialista como operador de inclusión. Leioa: Euskal Herriko Unibertsitatea.
Pondal, Eduardo (1970). Queixumes dos pinos e outros poemas. Vigo: Castrelos.
Pons, Marc (2017). “Juan Carlos I de España: ‘A nadie se le obligó nunca a hablar en castellano’”, El Nacional, 23.0.2017. Disponível em: https://www.elnacional.cat/ca/efemerides/marc-pons-joan-carles-i_153012_102.html (Consultado em 19.07.2020).
Prego, Victoria (1995). “Adolfo Suárez reconoció la manipulación del Referendum Constitucional para consolidar la Monarquía”. Disponível em: https://www.youtube.com/watch?time_continue=3&v=mVscBHy9piI&feature=emb_logo (Consultado em 17.07.2020).
Ramallo, Fernando (2013). “Neofalantismo”. Em Gugenberger, Eva, Monteagudo, Henrique, Rei-Doval, Gabriel (eds.), Contacto de linguas, hibrididade, cambio: contextos, procesos e consecuencias, 245-58. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega. Disponível em: https://www.researchgate.net/publication/258998929_Neofalantismo.
Ramallo, Fernando (2018). “O neofalantismo e o suxeito neofalante”. Em Gael Vaamonde, Marta Díaz, Varela, Ana, Cabeza, María del Carmen, García-Miguel, José María, & Fernando, Ramallo (eds.), Actas do XIII Congreso de Linguística Xeral, 737-743. Vigo: Universidade de Vigo. Disponível em https://www.researchgate.net/publication/325654485_O_neofalantismo_e_o_suxeito_neofalante
Rancière, Jacques (2003) [1987]. El maestro ignorante. Barcelona: Laertes.
Risco, Vicente (1966). Teoria do nacionalismo galego. Edición Homaxe Cincuentenario da Fundación das Irmandades da Fala. Buenos Aires: Centro Galego.
Rodrigues Fagim, Valentim (1999). “Qual é que é o conflito linguístico galego?”, Agália, 58, 235-244. Disponível em: http://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=agalia:n58_qual_e_o_conflito_linguistico_galego.pdf
Rodríguez da Torre, Matías, & Baamonde Silva, Xosé Manuel (2016). “A repressão franquista na língua galega. A desfeita de uma realidade linguística, cultural e nacional”, Caracol, 11-Dossié, 11-26. Disponível em: https://dialnet.unirioja.es (Consultado em 10.07.2020).
Rodríguez Sánchez, Francisco (1976). “La lengua”, em VV.AA, Los gallegos, 219-240. Madrid: Istmo.
Rodríguez Sánchez, Francisco (1980). “Filosofía lingüística da Constitución española. Os decretos de ensino do catalán e do galego”. Em VV.AA., Problemática das linguas sem normalizar. Situación do galego e alternativas. Ourense: Asociación Socio-Pedagóxica Galega.
Sánchez Rei, Xosé Manuel (2014). “A preocupación por unha lingua de calidade: aproximación histórica ao caso do galego nos anos finais do século XIX e nos inicios do XX”. Em Sánchez Rei, Xosé Manuel (ed), Modelos de lingua e compromiso, 85- 149. A Coruña: Baía Edicións
Sanmartín Rei, Goretti (2009). Nos camiños do entusiasmo. Calidade de lingua e planificación. Vigo: Xerais.
Siguan, Miquel (1992). España plurilingüe. Madrid: Alianza.
Simón, Pablo (2011). “A vueltas con el maquiavélico sistema electoral”, Politikon. Disponível em: https://politikon.es/2011/12/01/hola-mundo/ (Consultado em 12.07.2020)
Tettamancy Gastón, Francisco (1907). “Respuestas evasivas a proposiciones absolutas”. Em Dávila, Julio (comp.), Barbarismos de la inscripción del Monumento a los Mártires de Carral (Colección de artículos), 14. Buenos Aires: Imprenta de Coni Hermanos.
Torres Feijó, Elias J. (2014). “Portugal, para quê?. Para umha interpretaçom do córpus identitário galego: potencial e carências no relacionamento galego-português”. Disponível em https://redegalabra.org/wp-content/uploads/docs2016/portugal_para_que.pdf
Vaqueiro, Vítor, & Xamardo, Nicolás (2017). Da identidade à norma. Santiago de Compostela: Laiovento.
Villar Ponte, Antón (1971). Pensamento e sementeira. Buenos Aires: Ediciones Galicia.
Viqueira, Xoan Vicente (1974). Ensaios e poesias. Vigo: Galaxia.
Xamardo González, Nicolás (2005). “Comunicación e interpelación”, Grial, 165, 146-51.