Contenido principal del artículo

Maria José Carvalho
Universidade de Coimbra / CELGA-ILTEC
Portugal
https://orcid.org/0000-0002-0353-5217
Vol. 19 (2018), Artículos, Páginas 41-72
DOI: https://doi.org/10.17979/rgf.2018.19.0.4946
Publicado: dic. 30, 2018
Cómo citar

Resumen

En la secuencia de un trabajo ya elaborado a propósito del modo de representación de las vocales en la misma colección documental (Carvalho 2018), nos proponemos, con este artículo, describir las grafías adoptadas en el scriptorium del monasterio de Santa Maria de Alcobaça para representar los sonidos consonánticos, a lo largo del período medieval. Nuestro objetivo es descifrar indicios del “conflito” entre el esfuerzo de estandarización y las tradiciones escritas locales o regionales, contribuyendo, así, para la elaboración de la historia de la ortografía en la Península Ibérica. Con este estudio, basado en una metodología cuantitativa, se pretende, por tanto, mostrar tendencias evolutivas, temporalmente delimitadas y contextualmente condicionadas, que poderán contribuír para probar que la ortografía portuguesa se ha constituido diacrónicamente, y que es posible delimitar su trayectoria.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Métricas

Cargando métricas ...

Detalles del artículo

Citas

Barbosa, Jorge Manuel (1958). Crónica de Castela (ms. 8817 da Biblioteca Nacional de Madrid). Elementos para o estudo linguístico. Texto (Fernando I – Afonso VI). Volume I (Introdução e Elementos para o Estudo Linguístico). Vol II (Texto). Vol. III (Glossário). Dissertação de licenciatura em Filologia Românica. Universidade de Lisboa: Faculdade de Letras [inédita].

Cardeira, Esperança (2003). “Alguns dados sobre o sistema de sibilantes do português”. Em Ivo Castro e Inês Duarte (orgs.), Razões e Emoção. Miscelânea de estudos oferecida a Maria Helena Mira Mateus. Lisboa: Imprensa Nacional – Casa da Moeda, vol. I, 129-145.

Carvalho, Maria José (1996). Do Português arcaico ao Português moderno: contributos para uma nova proposta de periodização. Dissertação de mestrado em Linguística Portuguesa elaborada no âmbito do Programa Praxis XXI e apresentada à Faculdade de Letras da Universidade de Coimbra [inédita].

Carvalho, Maria José (2006). Documentação medieval do mosteiro de Santa Maria de Alcobaça (sécs. XIII-XVI). Edição e estudo linguístico. Dissertação de doutoramento apresentada à Faculdade de Letras de Coimbra [Parcialmente inédita].

Carvalho, Maria José (2011). “Duas inovações consonânticas num corpus medieval: simplificação do sistema de quatro sibilantes e neutralização da oposição fonológica /b/ ~ /v/”. Em Costa, Armanda, & Falé, Isabel, & Barbosa, Pilar (Eds.), Textos selecionados, XXVI Encontro Nacional da Associação Portuguesa de Linguística (24-26 de outubro de 2010), 140-152. Lisboa: APL. https://docplayer.com.br/347379-Duas-inovacoes-consonanticas-num-corpus-medieval-simplificacao-dosistema-de-quatro-sibilantes-1-e-neutralizacao-da-oposicao-fonologica-b-v.html (Acesso em 16.12.2018).

Carvalho, Maria José (2016a). “Dialetologia e história da língua: sobre a génese e condicionamento de alguns traços das atuais variedades do Português”, Revista da Associação Portuguesa de Linguística, 1, 1: 127-142. http://ojs.letras.up.pt/index.php/APL/article/view/1588/1411 (Acesso em 18.12.2018).

Carvalho, Maria José (2016b). “Síncope de -N- e -L intervocálicos no (galego)-português medieval: resultados e cronologias”, Verba. Anuario Galego de Filoloxía, 43, 1 - 46. DOI: 10.15304/verba.43. http://www.usc.es/revistas/index.php/verba/article/view/2074/3822 (Acesso a 18.12.2018).

Carvalho, Maria José (2017). Documentação medieval do mosteiro de Santa Maria de Alcobaça. Edição, com introdução e notas de aparato crítico. Anexo 74 de Verba. Anuario Galego de Filoloxía. Santiago de Compostela: Servizo de Publicacións e Intercambio Científico. http://www.usc.es/libros/index.php/spic/catalog/book/9519 (Acesso a 18.12.2018).

Carvalho, Maria José (2018): “Na ausência de ortografia: representação grafemática dos sons vocálicos no scriptorium alcobacense”. Em Pinto, Ana Paula, & Lopes, Maria José, & Melo, António, & Pinto, João Carlos Onofre, & Balsas, Álvaro (eds.), Verba volant? Oralidade, escrita e memória, 159-182. Braga: Axioma – Publicações da Faculdade de Filosofia.

Catach, Nina (1986). “The grapheme: its position and its degree of autonomy with respect to the system of the language”, em Gerhard Augst (ed.), New Trends in Graphemics and Orthography, 1-10. Berlin / New York: Walter de Gruyter.

Cintra, Luís F. Lindley (1963). “Observations sur l’ortographe et la langue de quelques textes non littéraires galiciens-portugais de la seconde moitié du XIIIe siècle”. Em Apport des anciens textes romans non littéraires à la connaissance de la langue du Moyen Âge. Colloque organisé par le Centre de Philologie Romane de Strasbourg, du 30 Janvier au 4 Février 1961. Extrait de la Revue de Linguistique Romane, 27.

Cunha, Celso (1985). Significância e movência na poesia trovadoresca. Questões de crítica textual. Rio de Janeiro: Tempo Brasileiro.

Eberenz, Rolf (1991). Castellano “antiguo” y español “moderno”: reflexiones sobre la periodización en la historia de la lengua, em Revista de Filología Española, 71/1-2, 79-106. http://xn--revistadefilologiaespaola-uoc.revistas.csic.es/index.php/rfe/article/view/652/730 (Acesso em 18.12.2018).

Elia, Sílvio (1981): “A pronúncia quinhentista do português”. Em Macchiaroli, Gaetano (ed.), XIV Congresso Internazionale di Linguística e Filologia Romanza (Napoli, 15-20 Aprile 1974), vol. V, 197-219. Atti. Amsterdam: John Benjamins B. V.

Ferreiro, Manuel (19994), Gramática histórica galega. I. Fonética e Morfosintaxe. Santiago de Compostela: Edicións Laiovento.

Ferreira, José de Azevedo (1980). Alphonse X, Primeyra Partida. Édition et étude. Braga: Publicações do Instituto de Investigação Científica.

Huber, Joseph (1986). Gramática do Português antigo. Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian.

Labov, William (1994). Principles of Linguistic Change. Vol. I: Internal Factors. Oxford & Cambridge: Blackwell Publishers.

Lorenzo, Ramón (1975 / 1977). La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Edición crítica anotada, con introducción, índice onomástico y glosario. Vol I (Introducción, Texto anotado, índice onomástico) e Vol. II (Glosario). Instituto de Estudios Orensanos “Padre Feijoo”.

Lorenzo, Ramón (1987). “Algunhas consideracións sobre a História do Galego-Portugués de Clarinda de Azevedo Maia”. Em Verba. Anuario Galego de Filoloxía, 14, 441-488. https://minerva.usc.es/xmlui/handle/10347/4884.

Lorenzo, Ramón (2013). “A edición da colección documental do mosteiro de Montederramo (Ourense)”. Em Estudis Romànics, vol. 35, 415-426. DOI: 10.2436/20.2500.01.135. https://publicacions.iec.cat/repository/pdf/00000197%5C00000007.pdf (Acesso em 13.12.2018).

Maia, Clarinda de Azevedo (19972). História do galego-português. Estado linguístico da Galiza e do Noroete de Portugal desde o século XIII até ao século XVI (Com referência à situação do Galego moderno). Lisboa: FCG-FCT. [Terceira edição disponível on-line, pela Imprensa da Universidade de Coimbra: https://digitalis.uc.pt/files/previews/116595_preview.pdf. Acesso em 25.06.2018].

Mariño Paz, Ramón (1997). “Sobre o uso dos grafemas <b>, <u> e <v> em textos do galego medio”, Cadernos de Língua, 15, 5-69. https://academia.gal/documents/10157/4a5052f0-cc31-4b41-ab2d-066b582e75e1. (Acesso em 18.12.2018).

Martins, Ana Maria (2007). “O primeiro século do Português escrito”. Em Ana Boullón Agrelo (ed.), Na Nosa Lingoage Galega. A Emerxencia do Galego como Lingua Escrita na Idade Media, pp. 161-184. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega & Instituto da Língua Galega. http://consellodacultura.gal/mediateca/extras/CCG_2007_Na-nosa-lyngoage-galega-A-emerxencia-do-galegocomo-lingua-escrita-na-Idade-Media.pdf (Acesso em 16.12.2018).

Pinto, Adelina Angélica (1980/1981). “A africada /č/ em português: estudo sincrónico e diacrónico”, Boletim de Filologia, 26, 139-192.

Souto Cabo, José António (2008). Documentos galego-portugueses dos séculos XII e XIII. Monografía 5 da Revista Galega de Filoloxía. A Coruña: Universidade de A Coruña, Departamento de Galego-Portugués, Francés e Lingüística. http://illa.udc.es/rgf/pdf/mon_5.pdf (Acesso em 18.12.2018).

Tesouro Medieval Informatizado da Língua Galega (TMILG) = Varela Barreiro, Xavier (coord.) (2004-). https://ilg.usc.es./tmilg (Acesso em 20.12.2018).

Williams, Edwin B. (1962). From Latin to Portuguese. Historical Phonology and Morphology of the Portuguese Language. Second Edition. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.