Contido principal do artigo

  • Alexandre Peres Vigo
Alexandre Peres Vigo
España
https://orcid.org/0000-0002-4862-5048
Vol. 23 (2022), Artigos, Páxinas 93-108
DOI: https://doi.org/10.17979/rgf.2022.23.0.9130
Publicado: dec. 27, 2022
##submission.howToCite##

Resumo

Coincidindo coa consolidación dos Trastámara no trono castelán (1369-1388), a lírica galega enfrontou un período de decadencia a través da chamada escola galego-castelá. Con todo, as referencias directas ao galego, como signo identificativo do reino da Galiza e dos seus habitantes, non deixaron de se acrecentar na literatura castelá catrocentista. Entre elas, sitúanse textos breves da segunda metade do século XV, tales como dialoxismos e sentenzas estereotipadas, en que se reproduce a lingua galega cunha auréola xocosa. A súa aparencia híbrida, así como a propia finalidade burlesca dos textos, permítenos identificar estas aparicións como os primeiros experimentos literarios onde o galego xa é obxecto de parodia e onde se manifesta a existencia de prexuízos lingüísticos antigalegos. Un recurso literario que se consolidará no século XVI e que se popularizará, especialmente no XVII, da man dos vilancicos casteláns de temática galega.

Descargas

Os datos de descargas todavía non están dispoñibles.

Métricas

Cargando métricas ...

Detalles do artigo

Citas

Álvarez, Rosario (2017). “A lingua galega no espello. Edición e estudo de seis vilancicos cantados fóra de Galicia antes de 1650”, Madrygal. Revista de Estudios Gallegos, 20 (Especial), 25-39. Dispoñíbel en https://doi.org/10.5209/MADR.56219

Bizarri, Hugo (1995). Refranes que dizen las viejas tras el fuego. Kassel: Edition Reichenberger.

Bizarri, Hugo O. (2001). “La glosa de 1541 a los refranes que dizen las viejas tras el fuego”, Olivar, 2, 157-216.

Buezo, Catalina (1994). “La figura del gallego en los villancicos toledanos de los siglos XVII y XVIII”. En Lorenzo, Ramón (ed.), Actas do XIX Congreso Internacional de Lingüísticae Filoloxía Románicas, Vol. IV, 417-447. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza.

Caramés Martínez, Xesús (1993). A imaxe de Galicia e os galegos na literatura castelá. Vigo: Galaxia.

Carrasco Manchado, Ana Isabel (2008). “Vana o divina vox populi: La recreación de la opinión pública en Fernando del Pulgar”. En Nieto Soria, José Manuel, & López-Cordón Cortezo, María Victoria (eds.), Gobernar en tiempos de crisis. Las quiebras dinásticas en el ámbito hispano (1250-1808), 287-305. Madrid: Sílex.

Chacón Calvar, Rafael (2015). “Prestixio e desprestixio do galego en alleas terras”. Dispoñíbel en http://bouvard.blogaliza.org/2015/02/17/prestixio-e-desprestixio-do-galegoen-alleas-terras (Consultado en 04.09.2017)

Conde Tarrío, Germán (2004). “Hernán Núñez (1555) e Gonzalo de Correas (1627): os primeiros refraneiros galegos”, Cadernos de Fraseoloxía Galega, 6, 27-56.

Crida Álvarez, Carlos Alberto & Sevilla Muñoz, Julia (2015). “La problemática terminológica en los estudios paremiológicos”, Anuari de Filologia. Estudis de Lingüística, 5, 67-77.

Fernández Gallardo, Luis, & Jiménez Calvente, Teresa (eds. e trads.) (2015). El “Duodenarium (c. 1442) de Alfonso de Cartagena: cultura castellana y letras latinas en un proyecto inconcluso. Córdoba: Almuzara.

Fernández Gallardo, Luis (2012). “Lengua e identidad nacional en el pensamiento político de Alonso de Cartagena”, e-Spania [En liña]. Dispoñíbel http://journals.openedition.org/e-spania/21012 (Consultado en 02.05.2022). https://doi.org/10.4000/e-spania.21012

Freixeiro Mato, Xosé Ramón (2010). “Lingua e poder político na Galiza e en Portugal durante a Baixa Idade Media”. En Tavares Maleval, Mª Amparo, & Tato Fontaíña, Laura (eds.), Estudos Galego-Brasileiros, 4, 151-181. A Coruña: Universidade da Coruña.

García de Castro, Diego (2006). Refranes que dizen los viejos. Seniloquium. Ed. e trad. Cantalapiedra Erostarbe, Fernando, & Moreno Uclés, Juan. València: Universitat de València.

García Martín, José María (2008). “Relaciones entre los estados peninsulares y significado de las lenguas en la Baja Edad Media”. En Elvira, Javier, Fernández-Ordóñez, Inés, García González, Javier, & Serradilla Castaño, Ana (eds.), Lenguas, reinos y dialectos en la Edad Media ibérica la construcción de la identidad: homenaje a Juan Ramón Lodares, 31-62. Madrid / Frankfurt: Iberoamericana & Verwuert.

García Oro, José (1976). Diego de Muros III y la cultura gallega del siglo XV. Vigo: Galaxia.

Jardin, Jean-Pierre (2000). “El modelo alfosí ante la revolución trastámara. Los sumarios de crónicas generales del siglo XV”. En Martin, Georges (ed.), La historia alfonsí: el modelo y sus destinos (siglos XIII-XV), 141-159. Madrid: Casa de Velázquez.

Korreas, Gonzalo de (1627). Vokabulario de rrefranes i frases proverbiales i otras fórmulas komunes de la lengua kastellana. Biblioteca Nacional de España, Madrid (Mss/4450).

Lindsay, Wallace Martin (ed) (1911) [1957]. Isidori Hispalensis Episcopi Etymologiarum sive Originum Libri XX. Vol. I. London: Oxford University Press.

López Carreira, Anselmo (2005). O reino medieval de Galicia. Contribución á súa historia política. Vigo: A Nosa Terra.

Maians i Siscar, Gregori [Mayáns i Siscár, Gregorio] (1737). Orígenes de la lengua española, compuestos por varios autores. Tomo II. Madrid: por Juan de Zuñiga.

Mariño Paz, Ramón (1998). Historia da lingua galega. Santiago de Compostela: Sotelo Blanco.

Mateo Palacios, Ana (ed.) (2013): Flor de virtudes. Zaragoza / Huesca / Teruel: Prensas de la Universidad de Zaragoza & Instituto de Estudio Altoaragoneses & Instituto de Estudios Turolenses.

Mena, Juan de (1501). Las trezientas. Toledo: Pedro Hagembach.

Mondéjar, José (1991). Dialectología andaluza. Estudios. Granada: Don Quijote.

Monsalvo Antón, José María (2011). “Poder y cultura en la Castilla de Juan II: Ambientes cortesanos, humanismo autóctono y discursos políticos”. En Rodríguez San Pedro Bezares, Luis Enrique, & Polo Rodríguez, Juan Luis (eds.), Salamanca y su Universidad en el primer Renacimiento: siglo XV, 15-92. Salamanca: Ediciones Universidad de Salamanca.

Monteagudo, Henrique (1999). Historia social da lingua galega: Idioma, sociedade e cultura a través do tempo. Vigo: Galaxia.

Navas Sánchez-Élez, María Victoria (2007): “Visión de Galicia en escritores portugueses: el

caso de Fernando Assis Pacheco (1937-1995) en Trabalhos e paixões de Benito Prada:

galego de Ourense que veio a Portugal ganhar a vida”. En González Fernández, Helena, & Lama López, Mª Xesús (eds.), Actas VII Congreso Internacional de Estudos

Galegos. Mulleres en Galicia. Galicia e os outros pobos da Península. Barcelona 28 31 de maio de 2003, 603-616. Sada - A Coruña: Ediciós do Castro & Asociación Internacional de Estudos Galegos (AIEG) & Universitat de Barcelona.

Núñez de Toledo, Hernán (1555). Refranes o proverbios en romance. Salamanca: Juan de Canova.

Olivera Serrano, César (2005). Beatriz de Portugal. La pugna dinástica Avís-Trastámara. Santiago de Compostela: Instituto de Estudios Gallegos Padre Sarmiento.

Palencia, Alfonso de (1909): Guerra de Granada. Trad. de A. Paz y Meliá. Madrid: Tipografía de la Revista de Archivos.

Palencia, Alfonso de (1974): Cuarta Década de Alonso de Palencia. Trad. de J. López de Toro. Tomo II. Madrid: Real Academia de la Historia.

Pensado, José Luis (1985). El gallego, Galicia y los gallegos a través de los tiempos. A Coruña: La Voz de Galicia.

Pensado, José Luis (1999) [1982]. “Evaluación del asturiano entre las lenguas de España”, Lletres Asturianes, 1, 28-40 [Reeditado en Estudios Asturianos. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana].

Peres Vigo, A. (2020). “Do supremacismo á xenofobia: o idioma galego no pensamento castelán (séculos XV-XVII)”, Revista Galega de Filoloxía, 21, 139-171. Dispoñíbel en https://doi.org/10.17979/rgf.2020.21.0.7344

Polín, Ricardo (1994). A poesía lírica galego-castelá (1350-1450). Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.

Rey Sánchez, Generosa (2010). Lenguas y dialectos hispánicos en los villancicos del siglo de oro. Edición de villancicos españoles del siglo XVII (1621-1700). Tese de doutoramento. Universidad de Salamanca.

Rodríguez Sánchez, Francisco (2015) [1976]. Conflito lingüístico e ideoloxía na Galiza. Santiago de Compostela: Laiovento.

Saavedra, Pegerto (2010). “La Galicia que vio nacer y crecer a Gregorio Fernández”,

Cuadernos de Estudios Gallegos, 57/123, 273-298. Dispoñíbel en https://doi.org/10.3989/ceg.2010.v57.i123.80

Saco Arce, Juan Antonio (1987) [1881]. Literatura popular de Galicia: colección de coplas, villancicos, diálogos, romances, cuentos y refranes gallegos. Ed. J. L. Saco Cid. Ourense: Deputación de Ourense.

Varela Barreiro, Francisco Xavier, & Pichel Gotérrez, Ricardo (2016). “Galego-portugués e castelán na Galiza do século XV: retrincos significativos na documentación xudicial da colección da catedral de Lugo”. En Mariño Paz, Ramón, & Varela Barreiro, Francisco Xavier (eds.), A lingua galega no solpor medieval, 97-120. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.

Zaharescu, Ana-Maria (2017). Las Letras de Fernando de Pulgar, nueva edición, estudio preliminar y notas. New York: City University of New York. Dispoñíbel en: https://academicworks.cuny.edu/gc_etds/2054 (Consultado en 18.04.2022).