O mar e a poesía galega. Singraduras na construcción da patria da lingua

Barra lateral do artigo

PDF
Publicado May 17, 2003

Contido principal do artigo

Francisco Fernández Rei
Universidade de Santiago de Compostela
España
https://orcid.org/0000-0003-1013-0143
Vol. 4 (2003), Artigos, páxinas 11-57
DOI https://doi.org/10.17979/rgf.2003.4.0.5342
Enviado: May 31, 2019 Publicado: May 17, 2003
Dereitos de autoría Como citar

Resumo

Neste artigo estúdiase a presencia do mar e do léxico relacionado co mar na poesía galega. Despois dunhas breves consideracións sobre o mar na lírica galega medieval, fanse calas no vocabulario marítimo da poesía de Pondal, Manuel Antonio, Avilés de Taramancos e outros autores contemporáneos. O obxectivo fundamental é ver como se foi introducindo e propagando no galego literario moderno diverso léxico do mar, popular e culto, que hoxe forma parte do galego común nos seus diversos rexistros.

Palabras chave

estandardización, poesía galega, vocabulario marítimo, lingua galega

Detalles do artigo

Referencias

Alvar, M. (1985): Léxico de los marineros peninsulares, 2 (Madrid: Arco / Libros).

Arxóns Álvarez, Mª D./ Castro Rodríguez, X. (2003): Antón Avilés de Taramancos. Vida e obra (Vigo: Xerais).

Barriuso Fernández, E. (2002): Atlas léxico marinero de Asturias ([Oviedo]: Real Instituto de Estudios Asturianos).

Blanco, C. (1998): “Amar no mar”, en Gay Parga, T. (ed.), Ondas do mar de amigo: 81-84 (Lugo: Citania).

Bouza Brey-Trillo, F. (1980): Obra literaria completa (Santiago: Cerne).

Brea, M. (coord.) (1996): Lírica profana galego-portuguesa. Corpus completo das cantigas medievais, con estudo biográfico, análise retórica e bibliografía específica, 2 vols. (Santiago de Compostela: Centro de Investigacións Lingüísticas e Literarias Ramón Piñeiro).

Cabanillas, R. (1959): Obra completa (Buenos Aires: Galicia).

Capelán, A.(1996): “Un autor nunca esquecido. Da frustrada homenaxe de 1936 á de 1960”, en Manuel Antonio. Embarcados nun cantar. Extra de A Nosa Terra: 25- 46 (Vigo: A Nosa Terra).

Capelán, A. (2002): “Os soños comprometidos dun poeta épico”, en Acuña, X. E./ Sánchez Iglesias, C.: Antón Avilés de Taramancos. A nosa cultura 21: 16-31 (Vigo: A Nosa Terra).

Carballo Calero, R. (1981) [1963]: Historia da literatura galega contemporánea 1808- 1936 (Vigo: Galaxia).

Cotarelo Valledor, A. (1970): “La poesía del mar en el ‘Cancionero de la Vaticana’, Grial, 30: 463-477.

Cunqueiro, A. (1991): Obra en galego completa. Poesía. Teatro I (Vigo: Galaxia).

Fernández Naval, X. (1999): O mundo da pesca na literatura galega. (Oleiros: Centro de Documentación Domingo Quiroga, Casa da Xuventude-Concello de Oleiros).

Fernández Rei, F. (1999): Ramón Cabanillas, Manuel Antonio e o Mar da Arousa. Dúas singraduras na construcción dun idioma para unha patria (A Coruña: Real Academia Galega).

Fernández Rei, F. (2000): “O mar na obra literaria de Ramón Cabanillas”, Ponte Norga. Revista de estudios sociolingüísticos, 2: 77-104.

Fernández Rei, F. (2001): “O mar na literatura galega: ondas, ventos, illas, ribeiras e vagallóns”, en Pérez Alberti, A. (coord.): Galicia fai dous mil anos. O feito diferencial galego. IV. As paisaxes de Galicia: 219-260 (Santiago de Compostela: Museo do Pobo Galego).

Fernández Rei, F. (2003a): “Moita costa, ‘pouco mar’: o léxico mariñeiro e a construcción do estándar galego”. Conferencia no Simposio “Léxico e Estandarización en Galicia” (Santiago de Compostela, outubro-novembro 2002) (no prelo).

Fernández Rei, F. (2003b). “Noso é o remo e o adival. Mar e léxico do mar en Avilés de Taramancos”, en Avilés de Taramancos. Día das Letras Galegas, 2003: 125- 149 (Santiago de Compostela: Universidade).

Filgueira Valverde, F. (1927): A paisaxe no Cancioneiro da Vaticana (A Cruña: Lar).

Graña, B. (1966): Profecía do mar (Vigo: Galaxia).

Graña, B. (1995): Ardentía (Obra poética completa) (A Coruña: Espiral Maior).

Guerra da Cal, E. (1958): “Glosas superficiaes ao tema do mar da nosa lírica primitiva”, en Homaxe a Ramón Otero Pedrayo no LXX aniversario do seu nacimento: 145-171 (Vigo: Galaxia).

Lapa, M. Rodrigues (1970): Cantigas d’escarnho e de mal dizer (Vigo: Galaxia).

Leiras Pulpeiro, M. 1970: Obra completa. Estudo crítico de X. L. Franco Grande (Vigo: Galaxia).

Leiro Lois, A. (1990): O traballo no mar (Aparellos e artes de pesca e marisqueo) (Cambados: Colexio Público Castrelo-Cambados).

Manuel Antonio (1992): Poesía galega completa. Ed. de Xosé Luís Axeitos. (Santiago de Compostela: Sotelo Blanco).

Mörling, S.(1989): As embarcacións tradicionais de Galicia ([Santiago de Compostela]: Consellería de Pesca).

Pena, X. R. (1996): Manuel Antonio e a vangarda (Santiago de Compostela: Sotelo Blanco).

Pondal, E. (1995): Poesía galega completa. I. Queixumes dos pinos. Ed. de Manuel Ferreiro (Santiago de Compostela: Sotelo Blanco).

Pondal, E. (2002): Poesía galega completa III Poemas manuscritos. Ed. de Manuel Ferreiro (Santiago de Compostela: Sotelo Blanco).

Ríos Panisse, Mª C. (1974): “Vida mariñeira de Sada. Contribución para un estudio lingüístico”, Verba, 1: 181-232.

Ríos Panisse, Mª C. (1983): Nomenclatura de la flora y fauna marítimas de Galicia. II. Mamíferos, aves y algas. Anexo 19 de Verba (Santiago de Compostela: Universidade).

Santamarina, A. (ed.) (2001) [2000]: Diccionario de diccionarios. Versión 2 (A Coruña: Fundación “Pedro Barrié de la Maza, Conde de Fenosa”).

Sarmiento, Fr. M. (1970): Colección de voces y frases gallegas. Edición y estudio por J. L. Pensado (Salamanca: Universidad).

Tavani, G. (1989): “A auga e a poesía galega medieval”, en ...Tódalas augas. Libro-carpeta, sen paxinar, con presentación e selección de dezasete poemas galego-portugueses de autores medievais a cargo de G. Tavani e con serigrafías de M. Montcada (Santiago de Compostela: Xunta de Galicia. Consellería de Cultura e Deportes).

Vilavedra, D. (coord.) (1995): Diccionario da literatura galega. I. Autores (Vigo: Galaxia).

Vilavedra, D. (coord.) (2000): Diccionario da literatura galega. III. Obras (Vigo: Galaxia).