The emergence of Vario(s)
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
The most conspicuous member of the pronoun class in modern Galician is the form Vario(s), an academic term first attested in the nineteenth century but ignored by grammarians until a century later (cf. Mirás, 1864; Cuveiro, 1868; Saco Arce, 1868; Valladares, 1892). This article explores the process of emergence of Vario(s) in contemporary Galician by examining philological scholarship on the subject and the history of the time. The study concludes with a series of reflections on the conditions and reasons for the form’s development as a pronoun paradigm in Galician.
Keywords:
Downloads
Metrics
Article Details
References
Alonso, I. (1995): Diccionario da lingua galega. Santiago (Sotelo Blanco Edicións).
Álvarez, R. / Regueira, X. L. / Monteagudo, H. (1986): Gramática galega (Vigo: Galaxia).
Anónimo (1836): Parola k'houbo entre Goriño Antelo, Farruco Allende, e Antón Terelo a tarde de carta feira d'a outra semana n'a taberna de Cacheiras, relatada ó pé da letra por un urbano que aoeu agachado tras d'unha pipa; que viña de camiño. Cito pola edición de R. Mariño (1991): Estudio fonético, ortográfico e morfolóxico de textos do Prerrexurdimento galego (1805-1837). Microficha (Santiago de Compostela: Universidade de Santiago).
AT: Tavani, G. (ed.) (1999): Arte de trovar do Cancioneiro da Biblioteca Nacional de Lisboa. Introdução, edição crítica e fac-símile (Lisboa: Colibri).
Badia, A. (1994): Gramatica histórica catalana (Valencia: Tres i Quatre).
Bugarín, M. X. (1999): Vocabulario de frecuencias da lingua galega. Tese de Licenciatura (inédita) presentada na Universidade de Santiago de Compostela.
Carballeira, X. M. (coord.) (2000): Gran Diccionario Xerais Da Lingua (Vigo: Edicións Xerais de Galicia).
Carballo, R. (1966): Gramática elemental del gallego común (Vigo: Galaxia).
Carrasco, J. (1991): Saudades o Menina e Moça de Bernardim Ribeiro. (Composición, estructura y estudio lingüístico). Tese de Doutoramento (inédita) presentada na Universidade de Salamanca.
Castro, R. de (1872): Cantares Gallegos (Madrid).
Coromines, J. / Pascual, J. A. (1987/1989/1991): Diccionario crítico etimológico castellano e hispano. 6 vols (Madrid: Gredos [vol. 1: 1987; vols. 2,3,4: 1989; vols. 5, 6: 1991]).
Costa, X. X. / González, M. dos A. / Morán, C. C. / Rábade X. C. (1988): Nova gramática para a aprendizaxe da língua (A Coruña: Vía Láctea).
Couceiro, J. L. (1975): El habla de Feás (Santiago de Compostela: Servicio de Publicacións da Universidade [anexo 5 de Verba]).
CSM: Mettmann, W. (ed.) (1981): Cantigas de Santa Maria. 2 vols. (Vigo: Ed. Xerais de Galicia).
CT: Lorenzo, R. (ed.) 1985): Crónica troiana. Introducción e texto (A Coruña: Fundación "Pedro Barrié de la Maza, Conde de Fenosa").
Cunha, A. G. da (1997): Dicionário etimológico Nova Fronteira da língua portuguesa (Rio de Janeiro: Nova Fronteira).
Curros, M. (1888): O Divino Sainete (A Coruña).
Cuveiro, J. (1868): El habla gallega. Observaciones y datos sobre su origen y vicisitudes (Pontevedra: Imprenta Antúnez).
Dev: Ferro Couselo, X. (ed.) (1967): A vida e a fala dos devanceiros. Escolma de documentos en galego dos séculos XIII ao XVI. 2 vols. (Vigo: Galaxia).
Enríquez, M. C. (1976): "Fonética y fonología del gallego de O Grove", Verba, 3: 127160.
Fandiño, A. B. (1949 [1812]): Sainete en gallego para cuatro personas, del célebre literato D. Antonio Benito Fandiño. Juguete inédito, hallado entre los papeles de un curioso del autor, y se da a luz para honrar su memoria... Ourense: Oficina de D. Juan Maóa Pazos. Cito por R. Mariño (1991): Estudio fonético, ortográfico e morfolóxico de textos do Prerrexurdimento galego (1805-1837).
Microficha (Santiago de Compostela: Universidade de Santiago).
Feixó, X. (dir.): Diccionario Cumio da lingua galega (Vigo: Edicións do Cumio).
Femández Rei, F. (1990): Dialectoloxía galega (Vigo: Edicións Xerais de Galicia).
Ferreiro, M. (1995): Gramática histórica galega (Santiago: Laiovento).
Ferreiro, M. (1997): Gramática histórica galega. II. Lexicoloxía (Santiago: Laiovento).
Franco, X. L. (1972): Diccionario galego-castelán (Vigo: Galaxia).
Freixedo, X. M. / F. Álvarez (1985): Diccionario de usos castellano-gallego (Madrid: Akal).
Freixeiro, R. (2000): Gramática da lingua galega. II. Morfosintaxe (Vigo: Edicións A Nosa Terra).
García de Diego, V. (1909): Elementos de gramática histórica gallega (Burgos: Hijos de Santiago Rodóguez).
HT: Parker, K. M. S. (ed.) (1975): Historia Troyana. Edición e introducción de... (Santiago: Instituto "Padre Sarmiento").
Instituto da Lingua Galega (1971): Gallego 1 (Santiago de Compostela: Universidade de Santiago).
Justo, M. X. / M. Lucas (eds.) (1991): Fontes documentais da Universidade de Santiago de Compostela (Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega).
Lapesa, R. (1980): Historia de la lengua española (Madrid: Gredos).
LP: Brea, Mercedes (coord. ed.) (1996): Lírica profana galego-portuguesa. 2 vols. (Santiago de Compostela: Publicacións do Centro de Investigacións Lingüísticas e Literarias "Ramón Piñeiro" / Xunta de Galicia).
Lugrís, M. (1922): Gramática do idioma galego (A Coruña: Imprenta Zincke Hermanos).
Mariño, R. (1998): Historia da lingua galega (Santiago: Sotelo Blanco).
Mirás, F. (1864): Compendio de gramática castellana-gallega con un vocabulario de nombres y verbos gallegos y su correspondencia castellana, precedidos de unos diálogos sobre diferentes materias. Un grandioso poema de 100 octavas titulado La creación y redención. Un extracto de Fábulas de los mejores fabulistas así como algunas del autor (Santiago: Establecimiento tipográfico de Manuel Mirás).
Monteagudo, H. (1999): Historia social da lingua galega (Vigo: Galaxia).
Monteagudo, H. / García, X. (coords.) (1992): Diccionario normativo galego-castelán (Vigo: Galaxia).
Montenegro, A. (1896): Muxenas (Vigo).
MS: Pensado, J. L. (ed.) (1958): Os Miragres de Santiago. Versión gallega del Códice latino del siglo XII atribuido al papa Calisto I (Madrid: C.S.I.C. Anexo LXVIII da Revista de Filología Española).
Pintos, J. M. (1853): A gaita gallega (Pontevedra: Impr. de D. Xosé e D. Primitivo Vilas).
Porto, A. (1977): El gallego hablado en la comarca ferrolana (Santiago: Servicio de Publicacións da Universidade [Anexo 9 de Verba]).
Real Academia Española: Corpus Diacrónico del Español (CoRDE), integrado xuntamente co CREA (Corpus de Referencia del Español Actual) no Banco de datos del Español da Real Academia Española, accesible a través de páxina web www.rae.es.
Real Academia Galega (1993): Pequeno diccionario da lingua galega (A Coruña: Real Academia Galega).
Real Academia Galega / Instituto da Lingua Galega (1982): Normas ortográficas e moifolóxicas do idioma galego (Vigo: Artes Gráficas Galicia) [Presenta variacións a terceira edición -revisada-, de 1995).
Rivas, E. (1978): Frampas. Contribución al diccionario gallego (Salamanca: Editorial Cerne).
Saco, J. A. (1868): Gramática gallega (Lugo: Imprenta de Soto y Freire).
Santamarina, A. (ed.) (2000): Diccionario de diccionarios (A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza).
TA: Domínguez Fontenla, J. (ed.) (1938-1939): "Tratado de Albeitaría por Jordan Rubio, de Calabria", Boletín de la Comisión de Monumentos de Orense, XI (1938), 238: 302-309; 239: 345-352; 240: 395-402; 241: 451-458; 242: 495502; 243: 543-550; XII (1939), 244: 13-20; 245: 93-100; 246: 109-115, 251: 261-264.
Taboada, M. (1979): El habla del valle de Verín (Santiago: Servicio de Publicacións da Universidade [Anexo 15 de Verba]).
TC: Lorenzo, R. (ed.): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. Edición crítica anotada, con introducción, índice onomástico y glosario de... Tomo I: Introducción, texto anotado e índice onomástico; Tomo II: Glosario (Ourense: I.E.O.P.F.).
Teyssier, P. (1982): Historia da Língua Portuguesa (Lisboa: Sá da Costa Editora).
Valladares, M. (1880): Maxina ou a filla espúrea, en La Ilustración Gallega y Asturiana, t. II.
Valladares, M. (1970 [1892]): Elementos de gramática gallega (Vigo: Galaxia / Penzol).
Veiga Arias, A. (1983): Algunas calas en los orígenes del gallego (Vigo: Galaxia).
Xove, X. (coord.) (1995): Diccionario da lingua galega (Vigo: Obradoiro / Santillana).