Vol. 02 N.º 08 (2009)

• AmbientaleMente Sustentable número completo

  AmbientalMente Sustentable

  ##submission.viewAbstract##

  .

  DOI: https://doi.org/10.17979/ams.2009.02.08

  • PDF (Galego)

• Presentación do número

  Conselo de Dirección

  5-6

  ##submission.viewAbstract##

  .

  DOI: https://doi.org/10.17979/ams.2009.02.08

  • PDF (Galego)

Marco teórico

• Terra habítável: paz e ecología

  Luis Moita

  7-14

  ##submission.viewAbstract##

  Na década de 1980 importantes movimentos sociais mobilizaram-se em torno da consciência ecológica, mas também da consciência estratégica. Quanto a esta última, ocorreu uma democratização e uma apropriação dos saberes quase sempre reservados aos meios militares, surgindo a percepção acerca da reciprocidade da segurança. Simultaneamente diversas indicações obrigavam a articular a luta pela paz e a luta pela preservação ambiental. Passados estes anos, vale a pena recapitular as lições que então amadureceram.

  DOI: https://doi.org/10.17979/ams.2009.02.08

  • PDF

• Outra leitura da historia da Educación Ambiental e algún apuntamento sobre a crise do presente

  Pablo A. Meira Cartea

  15-43

  ##submission.viewAbstract##

  A finalidade deste artigo é “deconstruír” a traxectoria da educación ambiental (EA) para intentar ir alén da visión histórica lineal, descontextualizada, sen suxeitos e sen conflitos, que predomina na literatura deste campo. As versións institucionalizadas adoitan partir da Conferencia de Estocolmo (1972) e rematar coa última celebración consagrada polo sistema das Nacións Unidas, fito que lle corresponde, hoxe por hoxe, ao IV Congreso Internacional sobre Educación Ambiental Tbilisi + 30, celebrado en Ahmedabad (India), no ano 2007.

  Neste itinerario ocupa un lugar central, equivalente a un mito fundacional, a conferencia celebrada en Tbilisi no ano 1977 e as recomendacións que nela se propuxeron. Con esta aproximación histórico-crítica preténdese achegar algunha luz –ou, cando menos, unha luz distinta– á tarefa de desentrañar e comprender a suposta –ou real– crise que se está a vivir no campo da EA e o papel que xoga nesta conxuntura o mito de Tbilisi. Como recurso metodolóxico adóptase una aproximación analítica a medio camiño entre a arqueoloxía do discurso foucaultiana e a socioanálise de Bourdieu.

  DOI: https://doi.org/10.17979/ams.2009.02.08

  • PDF (Galego)

Trajetórias e desafios

• A evolução do conceito de Educação na área do ambiente, no mundo e em Portugal

  María José Q.F.C. Branco

  45-64

  ##submission.viewAbstract##

  Os danos ao medio ambiente foron despertando na humanidade a sensibilidade á necesidade de cambio. Os estudos ambientais e ecolóxicos multiplicáronse e a aparición dos sucesivos desastres impuseron de feito a necesidade de intervir en todos os niveis educativos. Así, o concepto de educación ambiental evolucionou a un estilo máis conservacionista cara a preocupación centrada principalmente na educación, pasando recientemente por un período no que a sustentabilidade é a chave. Esta evolución do concepto reflexa non so as preocupacións ambientais, senon tamén as facetas das que se reviste en termos políticos e educativos.

  DOI: https://doi.org/10.17979/ams.2009.02.08

  • PDF

• Horizontes educativos na traxectoria do Desenvolvemento Humano

  Pablo Montero Souto

  65-85

  ##submission.viewAbstract##

  Os Relatorios do Desenvolvemento Humano, publicados polo Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento dende a década dos noventa, conteñen un conxunto de importantes referentes pedagóxicos para validar a necesidade dunha Educación Social e Ambiental de marcado carácter ético, cívico e político. Con tal hipótese, a lectura do concepto Desenvolvemento Humano, institucionalizado no seno da Organización das Nacións Unidas, suxire que a educación ha de servir para ampliar as opcións das persoas e dos grupos sociais, brindándolle a cadaquén a oportunidade de levar unha vida que teña motivos para valorar, de modo que os poboadores do planeta poidan exercer a liberdade de ser quen son para participar de todos beneficios do seu desenvolvemento. En todo caso, remitindo estas perspectivas ao proxecto dunha educación que está chamada a ser eminentemente crítica cos actuais modelos de riqueza, crecemento, progreso, benestar social, calidade de vida etc., tanto como coa xeración das alternativas que os veñan a substituír.

  DOI: https://doi.org/10.17979/ams.2009.02.08

  • PDF (Galego)

• Os inicios oficiais das escolas ao aire libre en España: o Sanatorio Marítimo Nacional de Pedrosa (Santander, 1910)

  Mª Dolores Cotelo Guerra

  87-119

  ##submission.viewAbstract##

  Ao longo do último terzo do século XIX a loita antituberculosa foise acentuando en todos os países europeos como medida de protección á infancia que se atopaba en período curable e non propagable da enfermidade. Vanse fundando establecementos destinados a este fin, como por exemplo, os sanatorios marítimos -con gran presenza e importancia en moitos países europeos- para combater e destruír na medida do posible o bacilo da tuberculose. En 1910 España abre por primeira vez establecementos deste tipo, con cargo ao Estado, nos antigos lazaretos de Pedrosa (Santander) e Oza (A Coruña), reconvertidos a partir de entón en sanatorios marítimos para nenos e nenas pretuberculosos, que serían enviados polos concellos, deputacións, asociacións benéficas e particulares para beneficiarse do que se denominaba cura hixiénica; é dicir, aire puro, sol, mar, boa alimentación e repouso. A todo isto engadíase un programa de instrución ao aire libre, perfectamente compatible cos tratamentos médicos impostos polo seu estado delicado de saúde. Se algo caracterizaba a este tipo de establecementos era a combinación perfecta de medicina e pedagoxía.

  DOI: https://doi.org/10.17979/ams.2009.02.08

  • PDF (Galego)

• Sete pasos para a danza da Pedagoxía Ambiental

  Eloísa Tréllez Solís

  121-131

  ##submission.viewAbstract##

  A pedagoxía ambiental como concepto pode levarnos a multitude de aproximacións. As súas expresións son tan numerosas como o foron as experiencias educativas ambientais levadas a cabo nos trinta e catro anos transcorridos desde a moi coñecida reunión mundial en Belgrado de 1975. Tres décadas de diversidade de enfoques, accións e metodoloxías aplicadas que no caso de América Latina foron singularmente creativas e conformaron unha fermosa e vibrante danza que presento en sete pasos que forman parte dunha xenial coreografía, suma de ritmos e cadencias, dos nosos tempos educativos.

  DOI: https://doi.org/10.17979/ams.2009.02.08

  • PDF (Galego)

Recursos e instrumentos sociais

• Comunicación gráfica para interpretar o patrimonio...ou como ser intérprete gráfico e non morrer no intento

  Enrique Mingote Rodríguez

  133-142

  ##submission.viewAbstract##

  Este articulo non é só un compendio de normas sobre o deseño gráfico aplicado á Interpretación do Patrimonio, senón un manifesto sobre o que é un interprete grafico e cal é a situación destes/as profesionais a día de hoxe. O traballo do interprete grafico circunscríbese dentro do que se denomina Interpretación do Patrimonio “non persoal” realizada por un interprete non presente no momento da visita do público e levada a cabo por medio de elementos de comunicación grafica. Un artigo que intenta arroxar un pouco de luz sobre unha profesión complexa e non suficientemente valorada. A orixe está no descoñecemento de todo o proceso creativo..

  DOI: https://doi.org/10.17979/ams.2009.02.08

  • PDF (Galego)

• Os retos da xestión do coñecemento en enerxía para os municipios de Cuba

  Alois Arencibia Aruca

  143-171

  ##submission.viewAbstract##

  Co fin de abordar a problemática enerxética no ámbito do desenvolvemento dos municipios cubanos, a Redenerg (Rede Nacional de Xestión do Coñecemento en Enerxía) desenvolveu unha ferramenta de xestión do coñecemento denominada NOME (nodos municipais de enerxía) que permite organizar o capital intelectual do municipio na temática enerxética, co obxectivo de apoiar os gobernos municipais na xestión dos problemas enerxéticos vinculados ao desenvolvemento local municipal. A experiencia da creación de NOME en catro municipios da rexión central do país (Jatibonico, Placetas, Fomento e Aguada de Pasajeros) permitiu identificar os problemas que dificultan a xestión enerxética local desde a perspectiva da xestión do coñecemento. O traballo expón a árbore dos problemas identificados nos municipios, a estratexia de traballo para abordar esta problemática, os resultados alcanzados e as súas perspectivas no ámbito da xeneralización.

  DOI: https://doi.org/10.17979/ams.2009.02.08

  • PDF (Galego)

Banco de boas práticas

• O uso da fauna silvestre para o fomento de actividades ecoturísticas: o caso do cóndor andino (Vultur gryphus) na cuenca carbonífera de Río Turbio

  Silvia Ferrari Martina MacNamara Carlos Albrieu René Asueta Santiago Alarcón

  173-184

  ##submission.viewAbstract##

  O ecoturismo é unha modalidade turística ambientalmente responsable na cal os usuarios gozan en contacto coa natureza e con diversas manifestacións culturais, propiciando un involucramiento activo e socio-economicamente benéfico das poboacións locais. Á súa vez, pode constituírse nunha ferramenta fundamental para mellorar a calidade de vida dos seus habitantes, contribuír á conservación da biodiversidade e ao rescate do patrimonio cultural dunha determinada rexión. Neste contexto, trabállase desde o ano 2002 ata a actualidade, na Cuenca Carbonífera de Río Turbio (Patagonia Arxentina), utilizando como especie bandeira ao Cóndor Andino, que polo seu valor biolóxico e cultural e interese a nivel mundial considerouse clave para estimular estas actividades na zona, complementándose a outras ofertas turísticas existentes. Os estudos permitiron identificar dormideros e zonas de uso na área de influencia das localidades, cuantificar a súa abundancia e determinar áreas con potencial atractivo turístico. Estes estudos foron acompañados por diversas accións coa comunidade mediante procesos de participación pública, educación ambiental e capacitación de actores locais como Guías de Sitio, coa finalidade de que sexan os protagonistas na xestación desta nova alternativa de desenvolvemento e os beneficiarios directos.

  DOI: https://doi.org/10.17979/ams.2009.02.08

  • PDF (Galego)

• O Proxecto SEREA: un achegamento sustentable á reestructuración socio-económica na pesca de baixura e no marisqueo

  Lucía Fraga Lago

  185-193

  ##submission.viewAbstract##

  Dende 2006 a fins de 2008 desenvolveuse o proxecto SEREA Actividades complementarias da pesca e do marisqueo, que reuniu a Organizacións pesqueiras, Administracións, Universidades e Centros de Innovación e Divulgación de tres rexións pesqueiras de europa: Galicia, Bretaña e Cerdeña. O obxectivo principal foi impulsar a creación dun modelo de reestruturación socioeconómica e laboral no sector pesqueiro de baixura, dende unha filosofía de promoción da participación social na xestión do cambio.

  DOI: https://doi.org/10.17979/ams.2009.02.08

  • PDF (Galego)

Documentos

• Cumio Mundial sobre Desenvolvemento Sustentable

  Unesco Johannesburgo, agosto-setembro 2002

  195-202

  ##submission.viewAbstract##

  Cumio Mundial sobre Desenvolvemento Sustentable

  DOI: https://doi.org/10.17979/ams.2009.02.08

  • PDF (Galego)