Contido principal do artigo

Wenceslau Gonçalves Neto
Universidade de Uberaba / Universidade Federal de Uberlândia
Brasil
https://orcid.org/0000-0002-4374-0311
Justino Magalhães
Instituto de educación da Universidade de Lisboa
Portugal
https://orcid.org/0000-0001-9464-6782
Vol. 23 (2019), Monografía. Municipios e educación, Páxinas 51-69
DOI: https://doi.org/10.17979/srgphe.2019.23.0.5878
Recibido: dec. 23, 2019 Publicado: dec. 23, 2019
##submission.howToCite##

Resumo

Neste estudo abórdase o proceso de creación dunha escola para nenas, na parroquia de Pereira do municipio de Ovar, ofrecida por un empresario local. O benefactor era o empresario João Rodrigues de Oliveira Santos, regresado de Brasil e dono dunha fábrica de chapeus, naquela parroquia. O proceso tivo inicio en 1873, pero durou varios anos, coprometendo a autoridades municipais e nacionais. A loita contra o analfabetismo, en Portugal, necesitaba dos esforzos das autoridades políticas, pero obtivo tamén a contribución de entidades e individualidades civís, para abrir escolas.
A creación de escolas estaba reglamentada e obedecía a un conxunto de principios e requisitos formais, que foran consignados por Portaría de 1866, cando acepta e executa o legado do Conde Ferreira. No caso, en estudo, obsérvase unha controversia entre os distintos axentes, que adquiriu tinguiduras de disputa entre faccións políticas, o mesmo  no  plano local como  estatal, tal e como se pode tirar ao comprobar as  fontes oficiosas e os testemuños da prensa local.

Descargas

Os datos de descargas todavía non están dispoñibles.

Detalles do artigo

Citas

Borges Grainha, Manuel.O analfabetismo em Portugal: suas causas e os meios de as remover (Lisboa: Imprensa Nacional, 1908), 20-21.

Boto, Carlota. A escola primária como rito de passagem: ler, escrever, contar e se comportar (Coimbra: Imprensa da Universidade de Coimbra, 2012).

Candeias, António. “Processos de construção da alfabetização e da escolaridade: o caso português”, in Transnacionalização da Educação: da crise da educação à “educação” da crise, org. Stephen R. Stoer; Luiza Cortesão; José A. Correia (Porto: Edições Afrontamento, 2001).

Candeias, António. “Ritmos e formas de acesso à cultura escrita das populações portuguesas nos séculos XIX e XX: dados e dúvidas”, in Literacia e Sociedade: Contribuições pluridisciplinares, cords. Maria Raquel Delgado-Martins; Glória Ramalho; Armanda Costa (Lisboa: Editorial Caminho, 2000).

Candeias, António. (Dir.), Alfabetização e escola em Portugal nos séculos XIX e XX: os censos e as estatísticas (Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian, 2004).

Costa, D. Antonio da. A Instrucção Nacional (Lisboa: Imprensa Nacional, 1870).

Elias, Norbert. Os estabelecidos e os outsiders: Sociologia das relações de poder a partir de uma pequena comunidade (Rio de Janeiro: Jorge Zahar, 2000).

“EMFIM!” O Ovarense, Ovar, ano IV, 177 (21 de novembro de 1886).

Fernandes Alves, Jorge. “O ‘brasileiro’ oitocentista e seu papel social”, Revista de História, FLUP, v. 12, (1993): 258-259.

Fernandes Alves, Jorge.”O ‘brasileiro’ oitocentista: representações de um tipo social”, in Grupos sociais e estratificação social em Portugal no século XIX, org., Benedicta Maria Duque Vieira (Lisboa: CEHCP-ISCTE, 2004) 198-199.

França de Jesus, António Manuel. Ovar: Memórias industriais de uma urbe (Braga: Universidade do Minho, 2011) 41 (dissertação de mestrado).

Gonçalves Neto, Wenceslau & Justino Magalhães, Justino. “Ação privada e poder público na luta pela instrução: Portugal na segunda metade do século XIX”, Revista Brasileira de História da Educação, 20, (mai-ago 2009): 15-39.

Magalhães, Justino. Da cadeira ao banco: escola e modernização (séculos XVIII-XX) (Lisboa: EDUCA/ Unidade I&D de Ciências da Educação, 2010).

“MELHORAMENTO em S. Vicente”, O Ovarense, Ovar, ano V, 209 (3 de julho de 1887): 1.

Milton Santos, Milton. A natureza do espaço: técnica e tempo. Razão e emoção (São Paulo: EDUSP, 2006).

Monteiro Fidalgo, Joaquim Manuel. “Ovar na segunda metade do século XIX”, Dunas – Temas & Perspectivas, Revista anual sobre cultura e património da região de Ovar, ano XII, 12 (dezembro de 2012).

Oliveira Santos, Guilherme G. de. “As crónicas de João Rodrigues de Oliveira Santos e a fábrica de chapéus, em São Vicente de Pereira”, Dunas – Temas & Perspectivas, Revista anual sobre cultura e património da região de Ovar, ano VII, 7, (novembro de 2007): 3-18.

Rodrigues de Oliveira Santos, João. Horas Vagas: poesias e prosa. Maranhão (São Luís: Typ. do Frias, 1868)..

Wirth, John D. O Fiel da Balança: Minas Gerais na Federação Brasileira, 1889-1937 (Rio de Janeiro: Paz e Terra, 1982).

Fontes Bibliograficas:

Câmara Municipal de Ovar. Livro de Actas n. 32, de 12 de Fevereiro de 1887 a 14 de Junho de 1890. Arquivo Municipal de Ovar.

Direção Geral de Instrucção Publica, maço 149. Torre do Tombo, Lisboa.

Junta de Parochia de S. Vicente de Pereira. Livro de Actas, de 30 de setembro de 1879 a 26 de junho de 1887 [8 de outubro de 1893]. Arquivo da Junta de São Vicente de Pereira.