Tres primeiros poetas galego-portugueses: Airas Moniz d’ Asme, Diego Moniz, Osoir’ Anes. Unha edición crítica
Contido principal do artigo
Resumo
Este traballo presenta unha edición crítica de Airas Moniz d’Asme, Diego Moniz e Osoir’ Anes, os primeiros poetas cuxos poemas sobreviviron no Cancioneiro da Biblioteca Nacional (Colocci-Brancuti). Moitas destas cantigas téñense mostrado extremadamente difíciles para a crítica textual e para a interpretación literaria. Esta edición pretende ultrapasar algunhas das dificuldades encontradas, ofrecendo unha nova lectura destas cantigas, con aparato crítico, notas, análises métricas e traducións para o inglés.
Palabras clave:
Descargas
Métricas
Detalles do artigo
Citas
Afonso X, o Sabio (2003): Cantigas de Santa Maria. Edición facsímile do Códice de Toledo (To), Biblioteca Nacional de Madrid (Ms. 10.069) (Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega).
Alvar, C. (1986): “Las poesías de Pero Garcia d’Ambroa”, Studi mediolatini e volgari 32, 5-112.
Bertolucci Pizzorusso, V. (1993): “Motivi e registri minoritari nella lirica d’amore galego-portoghese: la cantiga ‘de Change’”, in O Cantar dos Trobadores, 109-120 (Santiago de Compostela: Xunta de Galicia).
Billy, D. / Canettieri, P./ Pulsoni, C. / Rossell, A. (2003): La lirica galego-portoghese: Saggi di metrica e musica comparata (Roma: Carocci).
Billy, D. (2003): “L’arte delle connessioni nei trobadores”, in Billy / Canettieri /Pulsoni / Rossel, 11-111.
CA = Michaëlis (1904).
Canettieri, P. / Pulsoni, C. (2003): “Per uno studio storico-geografico e tipologico dell’imitazione metrica nella lirica galego-portoghese”, in Billy / Canettieri / Pulsoni / Rossel, 113-165.
CEM = Lapa, M. Rodrigues (1970) [1965]: Cantigas d’escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. Edição crítica (Vigo: Galáxia).
Cintra, L. F. Lindley (1984) [1959]: A Linguagem dos Foros de Castelo Rodrigo,seu confronto com a dos Foros de Alfaiates, Castelo Bom, Castelo Melhor, Coria, Cáceres e Usagre, contribuição para o estudo do leonês e do galegoportuguês do século xiii (Lisboa: Imprensa Nacional - Casa da Moeda).
Cintra, L. F. Lindley (introd.) (1982): Cancioneiro da Biblioteca Nacional (Colocci-Brancuti), Cód. 10991. Reprodução Facsimilada (Lisboa: Imprensa Nacional - Casa de Moeda).
Cohen, R. (1987): Thirty-two Cantigas d’amigo of Dom Dinis: Typology of a Portuguese Renunciation (Madison: Hispanic Seminary of Medieval Studies).
Cohen, R. (1996): “Dança Jurídica”, Colóquio-Letras 142: 5–49.
Cohen, R. (2003): 500 Cantigas d’ Amigo. Edição crítica / critical edition (Porto: Campo das Letras).
Cohen, R. (forthcoming): Erotic Angles on the Cantigas d’Amigo, Papers of the Medieval Hispanic Research Seminar 64 (London: Department of Hispanic Studies, Queen Mary, University of London).
Cohen, R. / Corriente, F. (2002): “Lelia doura Revisited”, La Corónica 31.1: 19- 40.
Corominas, J. (1984-1991): Dicionário crítico-etimológico castellano e hispânico, con la colaboración de José A. Pascual. 6 vols. (Madrid: Gredos).
Correia, A. (1995): “O sistema das coblas doblas na lírica galego-portuguesa”, in Paredes, J. (ed.): Medieoevo y Literatura. Actas del V Congreo de la Asociación Hispánica de Literatura Medieval, 75-90 (Granada: Universidad de Granada).
Cotarelo Valledor, A. (1933): “Los hermanos Eans Mariño, poetas gallegos del siglo XIII, Boletin de la Academia Española 20: 5-32.
Cunha, C. Ferreira de (1982): Estudos de Versificação Portuguesa (Séculos XII a XVI) (Paris: Fundação Calouste Gulbenkian, Centro Cultural Português).
CSM = Mettmann, W. (1981) [1959-1972]: Afonso X, o Sábio. Cantigas de Santa Maria. 2 vols. (Vigo: Edicións Xerais de Galicia).
DVPM = Xavier, M. F. / Vicente, G. / Crispim, M. L. (org.) (2002): Dicionário do Verbo Português Medieval: Séculos 12 e 13/14 (Lisboa: Universidade Nova de Lisboa / CLUNL).
Ferrari, A. (1979): “Formazione e struttura del canzoniere portoghese della Biblioteca Nazionale di Lisbona (cod. 10991: Colocci-Brancuti), Premesse codicologiche alla critica del testo (Materiali e note problematiche)”, Arquivos do Centro Cultural Português 14: 27-142.
Ferrari, A. (1993). “Cancioneiro da Biblioteca Nacional”, in Lanciani / Tavani (1993), 119-123.
Ferreira, J. de Azevedo (1987): Afonso X. Foro Real. 2 vols. (Lisboa: Instituto Nacional de Investigação Científica).
Ferreiro, M. (1999): Gramática Histórica Galega. 2 vols. (Santiago de Compostela: Laiovento).
Ferreiro Fernández, M. / Martínez Pereiro, C. P. (1996): Cantigas d’ Amigo. Antoloxía (Vigo: Asociación Sócio-Pedagógica Galega).
Ferreiro, M. / Martínez Pereiro, C. P. / Tato Fontaíña, L. (eds.) (2007): Normas de edición para a poesía galego-portuguesa medieval (A Coruña: Universidade da Coruña).
García-Sabell Tormo, T. (1991): Léxico francês nos cancioneiros galegoportugueses: revisión crítica (Vigo: Galáxia).
Gonçalves, E. (1976): La Tavola Colocciana. Autori Portughesi (Paris: Fundação Calouste Gulbenkian, Centro Cultural Português) (= Arquivos do Centro Cultural Português 10 [1976]: 387-448).
Gonçalves, E. (1993): “Diego Moniz”, in Lanciani / Tavani (1993), 216-217.
Huber, J. (1986) [1933]: Gramática do Português Antigo (Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian).
Indini, M. L. (1979): Bernal de Bonaval. Poesie (Bari: Adriatica).
Indini, M.L. (1993): “Airas Moniz d’Asme”, in Lanciani / Tavani (1993), 26.
Lanciani, G. / Tavani, G. (org.) (1993): Dicionário da Literatura Medieval Galega e Portuguesa (Lisboa: Caminho).
Lang, H. R. (1894): Das Liederbuch des Königs Denis von Portugal, zum ersten mal vollständig herausgegeben und mit Einleitung, Anmerkungen und Glossar versehen (Halle a.S.: Max Niemeyer).
Lang, H. R. (1908): “Zum Cancioneiro da Ajuda”, Zeitschrift für romanische Philologie 32: 129-160, 290-399.
Lopes, G. Videira (2002): Cantigas d’Escárnio e Maldizer dos Trovadores e Jograis Galego-Portugueses (Lisboa: Estampa).
Lorenzo, R. (1975–1977): La traducción gallega de la ‘Crónica General’ y de la ‘Crónica de Castilla’, edición crítica anotada, con introducción, índice onomástica y glosario. 2 vols. (Orense: Instituto de Estudios Orensanos ‘Padre Feijoo’).
Machado, E. Pacheco and Machado, J. P. (1949-1964): Cancioneiro da Biblioteca Nacional, Antigo Colocci-Brancuti, leitura, comentários e glossário. 8 vols. (Lisboa: ‘Revista de Portugal’).
Madvig, I. N. (1871-84) [1967]: Adversaria Critica in Auctores Graecos et Latinos (Hauniae: sumptibus Librariae Gyldendalianae).
Michaëlis de Vasconcellos, C. (1904) [rpt. 1990, with Michaëlis 1920]: Cancioneiro da Ajuda. Edição critica e commentada. 2 vols. (Halle a.S.: Max Niemeyer).
Michaëlis de Vasconcellos, C. (1920): “Glossário do Cancioneiro da Ajuda”, Revista Lusitana 23: 1-95.
Miranda, J. C. Ribeiro (2004): Aurs Mesclatz ab Argen: sobre a primeira geração de trovadores galego-portugueses (Porto: Guarecer).
Molteni, E. (1880): Il canzoniere portoghese Colocci-Brancuti, pubblicato nelle parti che completano il codice vaticano 4803 (Halle a.S.: Max Niemeyer).
Monteagudo, H. (2008): Letras primeiras: O foral de Caldelas, a emerxencia da escrita en galego e os primórdios da lírica trobadoresca (A Coruña: Fundación Pedro Barrié da la Maza).
Muniz, M. R. Coelho (2002): “A rebeldia de um amante: as cantigas de amor do trovador Osoiro Anes”, Estudos Galegos 3: 99-112.
Niermeyer, J. F. [1993] (1976): Mediae Latinitatis Lexicon Minus (Leiden / New York / Köln: E. J. Brill).
Nobiling, O. (1907): “Zu Text und Interpretation des ‘Cancioneiro da Ajuda’”, Romanische Forschungen 33 (=Mélanges Chabaneau), 339-385.
Nobiling, O. (1908-1909) [Review of Michaëlis 1904]: Archiv für das Studium der neueren Sprachen und Literaturen 121: 197-208; 122: 193-206.
Nunes, J. J. (1921) [1906]: Crestomatia arcaica, excertos da literatura portuguesa desde o que de mais antigo se conhece até ao século XVI, acompanhados de introdução gramatical, notas e glossário (Lisboa: Livraria Clássica).
Nunes, J. J. (1973) [1926-1928]. Cantigas d’amigo dos trovadores galegoportugueses. Edição crítica acompanhada de introdução, comentário, variantes, e glossário. 3 vols. (Coimbra: Imprensa da Universidade).
Nunes, J. J. (1989) [1919]: Compêndio da gramática histórica portuguesa (Fonética e morfologia) (Lisboa: Livraria Clássica Editora).
OLD = Glare, P. G. W. (ed.) (1983): Oxford Latin Dictionary (Oxford: Clarendon).
Oliveira, A. Resende de (1994): Depois do Espectáculo Trovadoresco: a estrutura dos cancioneiros peninsulares e as recolhas dos séculos XIII e XIV (Lisboa: Colibri).
Panunzio, S. [1992] (1967): Pero da Ponte. Poesias (Vigo: Galaxia).
Parkinson, S. (2006): “Rules of elision and hiatus in the Galician-Portuguese lyric: the view from the Cantigas de Santa Maria”, La Coronica 34.2: 113-133.
Pellegrini, S. (1928): Auswahl altportugiesischer Lieder (Halle: Max Niemeyer).
Pereiro, C. P. Martínez (1992): As cantigas de Fernan Paez de Tamalancos. Edición crítica con introdución, notas e glosário (Santiago de Compostela: Laiovento).
Rep. = Tavani, G. (1967): Repertorio metrico della lirica galego-portoghese (Roma:Edizioni dell’ Ateneo).
REW = Meyer-Lübke, W. [1992] (1934): Romanisches Etymologisches Wörterbuch (Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag).
Rey Somoza, A. (1998): “A obra de Diego Moniz, edición y anotación de textos”, en Chas Aguión, A. / Pampín Barral, M. / Pena, N. / Campos, B. / Parrilla García, M. C. / Campos, M. (coord.), Actas del I Congreso de Jóvenes Filólogos (A Coruña, 25-28 de septiembre de 1996). II, 551-564 (A Coruña: Universidade da Coruña).
Smith, C. (1986): Poema de Mio Cid (Madrid: Cátedra).
Stegagno Picchio, L. (1968): Martin Moya. Le Poesie, edizione critica, introduzione, commento e glossário (Roma: Edizioni dell’ Ateneo).
Stegagno Picchio. L. (1982): La Méthode philologique. Écrits sur la littérature portugaise. 2 vols. (Paris: Fundação Calouste Gulbenkian, Centro Cultural Português).
TMILG = Varela Barreiro, X. (dir.) (2004-): Tesouro Medieval Informatizado da Lingua Galega (Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega). Accessed at http://www.ilg.usc.es/tmilg.
Weiss, M. (2009): Outline of the Historical and Comparative Grammar of Latin (Ann Arbor: Beech Stave Press).
Williams, E. B. (1938): From Latin to Portuguese (Philadelphia: University of Pennsylvania Press).
Vallín, G. (1995): Las cantigas de Pay Soarez de Taveirós. Estudio histórico y edición (Bellaterra / Barcelona: Facultad de Letras, Universidad Autónoma de Barcelona).
Zilli, C. (1977): Johan Baveca. Poesie (Bari: Adriatica).