Trazos xerais da tradición gramatical galega

Barra lateral do artigo

PDF
Publicado: maio 17, 2005

Contido principal do artigo

Xosé Manuel Sánchez Rei
Universidade da Coruña
España
https://orcid.org/0000-0002-0763-9793
Vol. 6 (2005), Artigos, Páxinas 93-121
DOI: https://doi.org/10.17979/rgf.2005.6.0.5317
Publicado: maio 17, 2005
##submission.howToCite##

Resumo

A tradición gramatical galega comeza no século XIX, en contraste co que aconteceu coas linguas do seu contorno, que principian o seu percurso filolóxico na Idade Moderna. Tal demora é produto da colonización española e esta, dunha maneira ou doutra, está así mesmo presente nas primeiras gramáticas do galego: a carga diglósica que transparece nunha boa parte delas, a constante comparación entre galego e castelán, a súa falta de socialización porque a lingua se achaba excluída de certos ámbitos etc. son algúns dos trazos que singularizan a tradición gramatical galega e que serán abordados nestas páxinas.

Palabras clave:

grammar, Galician grammars, characteristics of the Galician grammars gramática, gramáticas gallegas, características de las gramáticas gallegas gramática, gramáticas galegas, características das gramáticas galegas gramática, gramáticas galegas, características das gramáticas galegas

Descargas

Os datos de descargas todavía non están dispoñibles.

Métricas

Cargando métricas ...

Detalles do artigo

Citas

Álvarez Blanco, R. (1994): “Gramática descritiva e gramática prescritiva”, Cadernos de Lingua, 10: 19-35.

Álvarez, R. (2001): “Fuco Gómez: Grafía galega, Habana 1927”, en Kremer, D. (ed.), Actas do VI Congreso Internacional de Estudios Galegos. Vol. I: 3-18 (A Coruña / Trier: Edicios do Castro / Galicien-Zentrum der Universität Trier).

Álvarez, R. / Regueira, X. L. / Monteagudo, H. (1986): Gramática galega (Vigo: Galaxia).

Barboza, J. Soares (1830) [1822]: Grammatica Philosophica da Lingua Portugueza ou Principios da Grammatica Geral Applicados á Nossa Linguagem (Lisboa: Typographia da Academia Real das Sciencias).

Bécares Botas, V. (ed.) (2002): Dionisio Tracio, Gramática. Comentarios antiguos (Madrid: Gredos).

BG = Lois Vázquez, M. (1890): Brisas Gallegas (Lugo: Gerardo Castro).

Cabo Pastor, F. (1929) [s.d.]: “Notas de gramática gallega”, en Cabo Pastor, F., Versos gallegos (Cántigas e cousas d-a nosa terrra): 7-11 (Ferrol: Impr. El Correo Gallego).

Carballo Calero, R. (1979) [1966]: Gramática elemental del gallego común (Vigo: Galaxia).

Cardoso, S. (comp. e org.) (1994): Historiografía gramatical (1500-1920). Língua Portuguesa–Autores Portugueses. Anexo VII da Revista da Faculdade de Letras do Porto (Porto: Faculdade de Letras do Porto).

Carré Alvarellos, L. (1967): Gramática gallega (A Cruña: Editorial Moret).

CG = Pociña, A. / López, A. (eds.) (1993) [1992]: Rosalía de Castro. Poesía galega completa. I. Cantares Gallegos (Santiago de Compostela: Sotelo Blanco).

Cornu, J. (1906): “Morfología del gallego moderno” [tradución realizada por Martínez Morás da parte correspondente ao Apéndice á Morfoloxía do Portugués que aparece na segunda edición da Grammatik der Portugiesischen Sprache], Boletín de la Real Academia Gallega, 1: 7-9.

Costa, X. X. / González, M. A. / Morán, C. C. / Rábade, X. C. (1988): Nova gramática para aprendizaxe da língua (A Coruña: Vía Láctea).

Couceiro Freijomil, A. (1935): El idioma gallego. Historia, gramática, literatura (Barcelona: Casa Editorial Alberto Martín).

CPG = Pérez Ballesteros, J. (ed.) (1979) [reimpr. facs. da edición de 1885-1986]: Cancionero Popular Gallego y en particular de la provincia de la Coruña por José Pérez Ballesteros. Con un prólogo del ilustre mitógrafo portugués Theóphilo Braga. 3 vols. (Madrid: Akal).

Cuveiro Piñol, J. (1868): El habla gallega. Observaciones y datos sobre su origen y vicisitudes (Pontevedra: Imprenta de José Antúnez y Cía).

Dubert García, F. (1999): Aspectos do galego de Santiago de Compostela. Anexo 44 de Verba (Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela).

Feixó Cid, X. (2004): Gramática da lingua galega. Síntese práctica (Vigo: Xerais).

Fernández Salgado, B. (2000): Os rudimentos da lingüística galega. Un estudio de textos lingüísticos galegos de principios do século XX (1913-1936). Anexo 47 de Verba (Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela).

Ferreiro, M. (1997): Gramática históirica galega. Vol. II. Lexicoloxía (Santiago de Compostela: Laiovento).

Ferreiro, M. (1999) [1995]: Gramática histórica galega. Vol. I. Fonética e morfosintaxe (Santiago de Compostela: Laiovento).

FN = Castro, Rosalía de (1982) [repr. facs. da ed. de 1880]: Follas Novas (A Coruña: Ediciós do Castro / Moret / Real Academia Galega).

Freixeiro Mato, X. R. (1998): Gramática da lingua galega. Vol. I: Fonética e Fonoloxía (Vigo: A Nosa Terra).

Freixeiro Mato, X. R. (1999): Gramática da lingua galega. Vol. II: Semántica (Vigo: A Nosa Terra).

Freixeiro Mato, X. R. (2000): Gramática da lingua galega. Vol. III: Morfosintaxe (Vigo: A Nosa Terra).

Freixeiro Mato, X. R. (2001): Manual de gramática galega (Vigo: A Nosa Terra).

Freixeiro Mato, X. R. (2002) [1997]: Lingua galega: normalidade e conflito (Santiago de Compostela: Laiovento).

Freixeiro Mato, X. R. (2003): Gramática da lingua galega. Vol. IV: Gramática do texto (Vigo: A Nosa Terra).

Freixeiro Mato, X. R. (2003): “A lingua literaria decimonónica (II): aspectos gráfico- fónicos e morfosintácticos”, en Maleval, M. A. Tavares / Salinas Portugal, F. (orgs.), Estudos Galego-Brasileiros: 79-111 (Rio de Janeiro: Comunicação).

Freixeiro Mato, X. R. / Sánchez Rei, X. M. / Sanmartín Rei, G. (2005): A lingua literaria decimonónica (A Coruña: Universidade da Coruña).

García de Diego, V. (1984) [reimpr. facs. da ed. de 1909]: Elementos de gramática histórica gallega (Fonética-Morfología). Anexo 23 de Verba (Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela).

García Negro, M. P. (2001): “Lamas Carvajal: a literatura galega utilitaria ao servizo da patria reivindicada”, en Xornadas sobre V. Lamas Carvajal. Actas das xornadas realizadas pola Dirección Xeral de Promoción Cultural en Ourense (Santiago de Compostela: Xunta de Galicia / Consellería de Cultura, Comunicación Social e Turismo).

GRA = Mateus, M. H. Mira / Brito, A. M. / Duarte, I. / Faria, I. Hub / Frota, S. / Matos, G. / Oliveira, F. / Vigário, M. / Villalva, A. (2003) [1983], Gramática da Língua Portuguesa (Lisboa: Caminho).

Guiraud, P. (1964) [1961]: La gramática (Buenos Aires: Editorial Universitaria de Buenos Aires).

Henríquez Salido, M. C. (1986): “As gramáticas do galego do século XIX”, en Actas do Iº Congresso Internacional da Língua Galego-Portuguesa na Galiza: 443- 468 (Ourense: AGAL).

Hermida, C. (1992a): A reivindicación da lingua galega no rexurdimento (1840- 1891). Escolma de textos (Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega).

Hermida, C. (1992b): Os precursores da normalización. Defensa e reivindicación da lingua galega no Rexurdimento (1840-1891) (Vigo: Xerais).

Hermida Gulías, C. (2004): Gramática práctica (Morfosintaxe) (Santiago de Compostela: Sotelo Blanco)

Kossarik, M. (2002): “A tradição portuguesa no contexto da linguística europeia”, en Head, B. F. / Teixeira, J. / Lemos, A. Sampaio / Barros, A. Leal de / Pereira, A. (orgs.), História da Língua e História da Gramática. Actas do Encontro: 181- 203 (Braga: Universidade do Minho).

Lewandowski, T. (1992): Diccionario de lingüística (Madrid: Cátedra).

López Varela, E. (2001): Unha casa para a lingua. A Real Academia Galega baixo a presidencia de Manuel Murguía (1905-1923) (A Coruña: Espiral Maior).

Lyons, J. (1986): Introducción en la lingüística teórica (Barcelona: Teide).

Martínez González, M. (1883): “Tratado sobre el modo de escribir y hablar con propiedad el dialecto gallego”, en Martínez González, M., Poemas gallegos seguidos d’un tratado sobr’o modo de falar é escribir con propiedade ó dialeuto: 121-130 (Pontevedra: Tipografía de José M. Madrigal).

Mariño Paz, R. (2002): “A obra lingüística de Carvalho Calero”, en López, T. / Salinas, F. (eds.), Actas do Simposio Ricardo Carvalho Calero. Memoria do Século: 67-106 (A Coruña: Departamento de Galego-Portugués, Francés e Lingüística da Universidade da Coruña / Asociación Sócio-Pedagóxica Galega).

Mirás, F. (1864): Compendio de gramática gallega-castellana, con un vocabulario de nombres y versos gallegos y su correspondencia castellana, precedido de unos diálogos sobre diferentes temas. Un grandioso poema de 100 octavas titulado “La creación y la redención. Un extracto de Fábulas de los mejores fabulistas así como algunas del autor (Santiago de Compostela: Imprenta del Seminario Conciliar Central).

Moure, T. (2000): “Epistemoloxía lingüística”, en Ramallo, F. / Rei-Doval, G. / Rodríguez Yáñez, X. P. (2000), Manual de Ciencias da Linguaxe: 35-62 (Vigo: Xerais).

Nagore, F. (1989) [1977]: Gramática de la Lengua Aragonesa (Zaragoza: Mira Editores).

Prieto Alonso, D. (1986): Prosodie et syntaxe. La position des clitiques en galicien-portugais (Groningue: Edición do autor).

R. A. [Ramón Alvariño, pseudónimo de Leandro Carré Alvarellos] (1919): Compendio de gramática galega (A Cruña: Imprenta Nova).

Rodríguez, M. R. (1900): “Apuntes gramaticales sobre el romance gallego de la Crónica Troyana”, en Martínez Salazar, A. (ed.), Crónica Troyana: 3-85 (A Coruña: Imprenta de la Casa de Misericordia).

Saco Arce, J. A. (1868): Gramática Gallega (Lugo: Imprenta de Soto Freire).

Sánchez Rei, X. M. (2003): “A lingua literaria decimonónica (III): aspectos do léxico”, en Maleval, M. A. Tavares / Salinas Portugal, F. (orgs.), Estudos Galego-Brasileiros: 113-160 (Rio de Janeiro: Comunicação).

Sanmartín Rei, G. (2003): “A lingua literaria decimonónica (I): o contexto sociolingüístico” en Maleval, M. A. Tavares / Salinas Portugal, F. (orgs.), Estudos Galego-Brasileiros: 49-78 (Rio de Janeiro: Comunicação).

Sanmartín Rei, G. (2002): Os (pre)textos galegos (1863-1936) (Santiago de Compostela: Sotelo Blanco).

Santamarina, A. (1974): “Gramática”, en Gran Enciclopedia Gallega. Vol. XVI: 191-195 (Santiago de Compostela / Xixón: Silverio Cañada Editor).

Santiago y Gómez, J. de (1918): Filología de la lengua gallega (Santiago de Compostela: Tipografía de El Eco Franciscano).

Valladares, M. (1970) [redixida en 1892]: Elementos de gramática gallega (Vigo: Galaxia).

Vázquez Corredoira, F. (1998): A Construção da Língua Portuguesa frente ao Castelhano. O Galego como Exemplo a contrario (Santiago de Compostela: Laiovento).