Contido principal do artigo

Ramón Mariño Paz
Universidade de Santiago de Compostela
España
https://orcid.org/0000-0001-5637-3357
Vol. 1 (2000), Artigos, Páxinas 35-65
DOI: https://doi.org/10.17979/rgf.2000.1.0.5395
Publicado: maio 17, 2000
##submission.howToCite##

Resumo

Preséntase a transcrición fiel do fragmento en galego inserido no libro de actas Theatro Moral y Político de la Noble Academia Compostelana, publicado en 1731 por Pablo Mendoza de los Ríos. As liñas que son obxecto de estudo –situadas na serie de diálogos satíricos en que unha das persoas intervén en galego– proporcionan información lingüística valiosa para coñecer o estado da lingua galega dezaoitesca, polo que se realiza un estudo lingüístico das características gráfico-fónicas, morfosintácticas e léxico-semánticas máis importantes do documento. A seguir, e partindo deste texto, reflexiónase a nivel sociolingüístico sobre o uso oral e escrito do galego no século da ilustración e sobre a vontade de ofrecer verismo no uso da lingua galega nesta obra académica.

Descargas

Os datos de descargas todavía non están dispoñibles.

Métricas

Cargando métricas ...

Detalles do artigo

Citas

ALGa 2: Instituto da Lingua Galega (1995): Atlas lingüístico galego. Vol. 2: Morfoloxía non verbal. 2 vols. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza, Conde de Fenosa.

Ali, M. Said (1966): Gramática histórica da língua portuguesa. 6a ed. São Paulo: Melhoramentos.

Alonso Hernández, J. L. (1977): Léxico del marginalismo del Siglo de Oro. Universidad de Salamanca.

Álvarez, R. / X. L. Regueira / H. Monteagudo (1986): Gramática galega. Vigo: Galaxia.

Barreiro Fernández, X. R. (1991): A sociedade galega contemporánea. Tradición e modernidade, in F. Rodríguez Iglesias (ed.): Galicia. Historia. A Coruña: Hércules de Ediciones, vol. 5.

Caton Compostelano, El. Santiago: En la Imprenta de la Heredera de Frayz, 1800. Consultáronse os dezaseis números que se conservan na Biblioteca Nacional de Madrid (sign. 1-3980).

CBN: Cancioneiro da Biblioteca Nacional (Colocci-Brancuti). Fac-símile e transcrição. Leitura, comentários e glossário por Elza Paxeco Machado e José Pedro Machado. 8 vols. Lisboa: Revista de Portugal, 1949-1964.

Contenda: R. Mariño Paz (1997b): "Edición do Entremés famoso sobre a pesca do río Miño (1671)", Ensaio. Revista de Teatro de Galicia e do Norte de Portugal 1, s.p.

Cor.-Pasc.: Corominas, J. / J. A. Pascual (1987/1989/1991): Diccionario crítico etimológico castellano e hispano. 6 vols. Madrid: Gredos a vol. 1: 1987; vols. 2, 3, 4: 1989; vols. 5, 6: 1991.

Couceiro Freijomil, A. (1951-1954): Diccionario bio-bibliográfico de escritores. 3 vols. [vol. 1, 1951; vol. 2, 1952; vol. 3, 1954]. Santiago de Compostela: Bibliófilos Gallegos.

Cunha, A. Geraldo da (1994): Dicionário Etimológico Nova Fronteira da Língua Portuguesa. 2a ed. revista e acrescida de um suplemento. Rio de Janeiro: Nova Fronteira; 1a ed.: 1982.

Franco Grande, X. L. (1968): Diccionario galego-castelán e vocabulario castelán-galego. Vigo: Galaxia. Utilicei a 4a edición (1978).

Freixeiro Mato, X. R. (2000): Gramática da lingua galega. II. Morfosintaxe. Vigo: A Nosa Terra.

García, C. (1985): Glosario de voces galegas de hoxe. Anexo 27 de Verba. Santiago de Compostela: Universidade.

García, C. / M. González González (dirs.) (1997): Diccionario da Real Academia Galega. A Coruña / Vigo: Real Academia Galega / Xerais / Galaxia.

Gasalla Regueiro, P. L. / P. Saavedra (1998): "A Universidade na primeira metade do século XVIII. Os grupos de poder", in X. R. Barreiro (coord.): Historia da Universidade de Santiago de Compostela. Vol. I. Das orixes ó século XIX. Universidade de Santiago de Compostela, pp. 251-293.

GE: R. Martínez López (1963): General Estoria. Versión gallega del siglo XIV (Ms. 0.1.1. del Escorial). Edición, introducción lingüística, notas y vocabulario de Ramón Martínez-López. Universidad de Oviedo. Tivéronse en conta as correccións de R. Lorenzo / X. L. Couceiro (1999): "Correccións á edición da General Estoria de Ramón Martínez López (I)", in R. Álvarez / D. Vilavedra (eds.): Cinguidos por unha arela común. Homenaxe ó profesor Xesús Alonso Montero. Universidade de Santiago de Compostela, vol. 1, pp. 595-627; e R. Lorenzo / X. L. Couceiro (1999): "Correccións á edición da General Estoria de Ramón Martínez López (II)", in T. García-Sabell Tormo et al. (eds.): Homenaxe ó profesor Camilo Flores. Universidade de Santiago de Compostela, vol. 2, pp. 209-233.

Iglesia, A. de la (1886): El idioma gallego. Su antigüedad y vida. 3 vols. A Coruña: La Voz de Galicia. Reed.: A Coruña: La Voz de Galicia, 1977.

Instituto da Lingua Galega / Real Academia Galega (1995): Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego. 12a ed. revisada. Vigo: ILG / RAG; la ed.: 1982.

Lapa, M. Rodrigues (1970): Cantigas d'escarnho e de mal dizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. 2a ed. revista e acrescentada. Vigo: Galaxia.

Lázaro Carreter, F. (1985): Las ideas lingüísticas en España durante el siglo XVIII. Madrid: Crítica.

LCP: A. Rodríguez González (ed.) (1989): Livro do Concello de Pontevedra (14311463). Pontevedra: Museo de Pontevedra.

Lloyd, P. M. (1993): Del latín al español. I. Fonología y morfología históricas de la lengua española. Madrid: Gredos. Ed. orixinal: From Latin to Spanish. Vol. 1: Historical phonology and morphology of the Spanish language. Philadelphia: American Philosophical Society, 1987.

López, P. A. (1953): La imprenta en Galicia. Siglos XV-XVIII. Madrid: Biblioteca Nacional. Ed. facsímil: Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, 1987.

Maia, C. de Azevedo (1986): História do galego-português. Estado linguístico da Galiza e do Noroeste de Portugal do século XlII ao século XVI (com referencia à situação do galego moderno). Coimbra: Instituto Nacional de Investigação Científica.

Maia, C. de Azevedo (1988): "Antecedentes medievais do 'seseo' galego", in Homenaje a Alonso Zamora Vicente. Madrid: Castalia, pp. 33-44.

Mariño Paz, R. (1991): Estudio fonético, ortográfico e morfolóxico de textos do Prerrexurdimento galego (1805-1837). Microficha. Santiago de Compostela: Universidade.

Mariño Paz, R. (1995): "Estudio introductorio", in Fr. M. Sarmiento: Coloquio de vintecatro galegos rústicos. Edición de Ramón Mariño Paz. [Santiago de Compostela]: Consello da Cultura Galega, pp. 7-102.

Mariño Paz, R. (1997a): "Sobre a elaboración do galego escrito polo Padre Sarmiento", in Actas do Congreso Internacional do Tricentenario de Fr. Martín Sarmiento (1695-1995): O Padre Sarmiento e o seu tempo (Santiago de Compostela, 29 de maio - 3 de xuño de 1995). Santiago de Compostela: Consello do Cultura Galega / Universidade de Santiago de Compostela, vol. 2, pp. 89-119.

Mariño Paz, R. (1997b): "Sobre o uso dos grafemas b, u e v en textos do galego medio", Cadernos de Lingua 15, pp. 5-70.

Mariño Paz (1999): Historia da lingua galega. 2a ed. Santiago de Compostela: Sotelo Blanco.

Mendoza de los Rios, P. (1731): Theatro Moral, y Político de la Noble Academia Compostelana. Con la adicion curiosa de diversos assumptos, conforme a lo que en ella se practica. Por sv Fvndador, y Presidente Don Pablo Mendoza de los Rios. Quien le consagra al idolo de las Veneraciones, el Señor Marqués de Vianze, señor de Rionegro. Santiago: [s.n.]. [Biblioteca Xeral da Universidade de Santiago de Compostela (Res. Ga. 22)].

Mendoza de los Rios, P. (1737): Epítome de la portentosa vida y milagros de la gran virgen y protomártir Santa Tecla y descripción de las magníficas suntuosas fiestas a la colocación de esta imagen en su nueva maravillosa capilla inclusa en la Santa Metropolitana Iglesia de Burgos, construida a expensas del Ilmo. Sr. D. Manuel de Samaniego y Jaca, su dignísimo arzobispo, del Consejo de S. M. Burgos: Herederos de Juan de Villar. [Biblioteca Xeral da Universidade de Santiago de Compostela (R - 18.851].

MS: J. L. Pensado (1958): Miragres de Santiago. Edición y estudio. Anejo 58 da Revista de Filología Española. Madrid.

Neira de Mosquera, A. (1850): "La Academia Compostelana (1731)", in Monografías de Santiago. Santiago de Compostela: Imp. de la Viuda de Compañel e Hijos, pp. 177-194. Reed. con adicións: Monografías de Santiago y dispersos de temas compostelanos (1844-1852). Estudio preliminar de Benito Varela Jácome. Santiago de Compostela: Bibliófilos Gallegos, 1950.

Penny, R. (1991): A History of the Spanish Language. Cambridge: Cambridge University Press.

Pensado, J. L. (1985): "Marginalismos en gallego", in El gallego, Galicia y los gallegos a través de los tiempos. A Coruña: La Voz de Galicia, pp. 95-97.

Real Academia Española (1726-1739): Diccionario de la lengua castellana, 6 vals: vol. 1: Madrid: Francisco del Hierro, 1726; vol. 2: Madrid: Francisco del Hierro, 1729; vol. 3: Madrid: Viuda de Francisco del Hierro, 1732; vol. 4: Madrid: Herederos de Francisco del Hierro, 1734; vol. 5: Madrid: Herederos de Francisco del Hierro, 1737; vol. 6: Madrid: Herederos de Francisco del Hierro, 1739. Ed. facsímil: Diccionario de Autoridades. 3 vals. Madrid: Gredas, 1990.

Real Academia Española (1850): Prontuario de ortografía de la lengua castellana, dispuesto de Real Órden para el uso de las escuelas públicas. Con arreglo al sistema adoptado en la novena edicion de su diccionario. 3a ed. Madrid: Imprenta Nacional.

Real Academia Gallega (1913-1928): Diccionario gallego-castellano (A-CATIVO). A Coruña: RAG.

Relazón: "Relazon da carta xecutovria", in F. de Saavedra Rivadeneyra y Aguiar Pardo de Figueroa (1674): Memorial! al Rey N. Señor,/ en que se recopila, adiciona y representa! quanto los Cronistas, y otros autores han escrito, y consta por instrumentos,/ del origen, y antigüedad, descendencia, y sucesión, lustre/ y servicios/ de la casa de Saavedra,/ y de identidad, y permanencia de su primitivo/ Solar, y estados en el reyno de Galicia,/ y de la linea primogénita, recta y troncal de varon! de sus Posseedores, Cabefas, y Parientes mayores, continuada desde los/ primeros siglos de su mas antigua fundación, hasta! el presente. / Por don --,/ sucesor, y actual posseedor della, Año de 1674. Con licencia: En Granada, en la Imprenta Real de Francisco de Ochoa, en la Calle de Abenamar, pp. 137-138.

Rodríguez González, E. (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano. 3 vols. Vigo: Galaxia: 1958 (I) / 1960 (II) / 1961 (III).

Sarmiento, Fr. M. (1973): Catálogo de voces y frases de la lengua gallega. Edición y estudio por J. L. Pensado. Universidad de Salamanca.

Sarmiento, Fr. M. (1995): Coloquio de vintecatro galegos rústicos. Edición de Ramón Mariño Paz. [Santiago de Compostela]: Consello da Cultura Galega.

Silva Domínguez, C. (1993): "Acombinatona do posesivo na frase nominal", Cadernos de Lingua 8, pp. 135-155.

Sobreira, Fr. J. (1979): Papeletas de un diccionario gallego. Ms. s. XVIII. Edición y estudio crítico por J. L. Pensado. Ourense: Instituto de Estudios Orensanos "Padre Feijóo".

TC: Lorenzo, R. (1975-1977): La traducción gallega de la Crónica General y de la Crónica de Castilla. 2 vols. [Vol. 1: Introducción, texto anotado e índice onomástico, 1975. Vol. 2: Glosario, 1977]. Ourense: Instituto de Estudios Orensanos "Padre Feijoo".

USC: M. X. Justo Martín / M. Lucas Álvarez (1991): Fontes documentais da Universidade de Santiago de Compostela. Pergameos da serie Bens do Arquivo Histórico Universitario (Anos 1237/1537). Edición diplomática. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.

Varela Barreiro, X. (1997): "A existencia de dúas expresións clíticas de segunda persoa singular en galego", in B. Femández Salgado (ed.): Proceedings of the 4th International Conference on Galician Studies (University of Oxford, 26-28 September 1994) / Actas do IV Congreso International de Estudios Galegos (Universidade de Oxford, 26-28 setembro 1994). Oxford: Center for Galician Studies / Centro de Estudios Galegos, vol. 1, pp. 319-342.