Contido principal do artigo

Xosé Ramón García Soto
Universidad de Burgos
España
Vol. 17 (2013), Miscelánea, Páxinas 113-144
DOI: https://doi.org/10.17979/srgphe.2013.17.0.4092
Recibido: set. 14, 2018 Aceptado: set. 14, 2018 Publicado: out. 11, 2014
##submission.howToCite##

Resumo

O Seminario de Estudos Galegos fundouse en 1923 coa intención de dotar a Galicia dunha institución de investigación multidisciplinar, capaz de abranguer todas as áreas de coñecemento. Un dos seus obxectivos foi promover a renovación da educación mediante a investigación. Con esta fin, en 1933 e 1934 establecéronse a Sección de Pedagoxía e o Laboratorio de Psicotecnia. Aínda que a súa actividade detívose co golpe de Estado de 1936, pode considerarse o momento inicial da psicoloxía escolar e infantil en Galicia. Este artigo presenta as ideas e realizacións da Sección de Pedagoxía e o Laboratorio de Psicotecnia.

Descargas

Os datos de descargas todavía non están dispoñibles.

Detalles do artigo

Citas

A Nosa Terra 1916-1972. (1989-1995). Vigo: Nova Galicia Edicións. [Ed. Facsímil].

A laboura do Seminario de Estudos Galegos. (1935, 31 de Agosto). A Nosa Terra, 380, pp. 1-2.

As conferencias do grupo de Ourense. A de Iglesias Vilarelle. (1935, 20 de Abril). A Nosa Terra, 362, p. 1.

As Irmandades da Fala. Fé de Vida. (1917, 10 de Xuño). A Nosa Terra, 21, p. 2-3.

A III Asambleia Nazionalista Galega en Vigo. (1921, 30 de Abril). A Nosa Terra, 139, pp. 1-3.

Baird, J. W. (1916) Memory, imagination, learning, and the higher intellectual processes (experimental). Psychological Bulletin, Vol. 13, 9, 333-354.

Barnés, D. (1927). Estudio preliminar. En E. Claparède, Psicología del niño y pedagogía experimental, (pp. 7-28). Madrid: Beltrán.

Benso Calvo, M.C. (2007). El Proyecto de Reforma de la Segunda Enseñanza y la Formación del Profesorado de Eloy Luis-André: fruto de sus viajes científicos a Europa. En F. Sánchez, J. Alejo, G. F. Calvo, M. Lucero, M. P. González, M. R. Oria y E. Iglesias (Coords.), Relaciones internacionales en la Historia de la Educación, Junta para Ampliación de Estudios e Investigaciones Científicas (1907-2007), (Vol. 1, pp. 25-38). Cáceres: Sociedad Española de Historia de la Educación y Departamento de Ciencias de la Educación de la Universidad de Extremadura.

Blanco Trejo, F. (1993). X.V. Viqueira y la psicología española de principios de siglo. Tesis doctoral inédita. Universidad Autónoma de Madrid.

Blanco Trejo, F. (1996). J.V. Viqueira. En M. Saiz y D. Saiz (Coords.) Personajes para una historia de la psicología en España, (pp. 269-282). Madrid: Pirámide y Universitat Autònoma de Barcelona.

Blanco, F., Castro, J. y Castro, R. de (1994). Exposición Bibliográfica e Documental sobre Eloy Luís André. Santiago: Universidade de Santiago.

Blanco, F., Castro, J. y Castro, R. de (1996). Eloy Luis André. En M. Saiz y D. Saiz (Coords.), Personajes para una historia de la psicología en España, (pp. 251-267). Madrid: Pirámide y Universitat Autònoma de Barcelona.

Carande, R. (1982) Galería de raros atribuídos a Regino Escaro de Nogal. Madrid: Alianza.

Carpintero, H. (1994). Historia de la psicología en España. Madrid: Eudema.

Castelao, D. (1974). Sempre en Galiza. Buenos Aires: Ediciós Galiza.

Castro Tejerina, J. (2008). Eloy Luis André (1876-1935) e as identidades histórico-culturais da psicoloxía. Cadernos de psicoloxía, 32, 103-134.

Claparède, E. (1927). Psicología del niño y pedagogía experimental. Madrid: Beltrán.

Cortón do Arroyo. (1924, 1 de outubro). Na túa lembranza. A Nosa Terra, 205, pp. 2-3

Costal, C. (1931). Quelcom sobre el llenguatge i la intel.ligència del nen petit. En Escola d’Estiu, (pp. 10-33). Barcelona: Generalitat de Catalunya. [Reed. Barcelona: Edicions del Mall, 1978].

Costa Rico, A (1989). Escolas e Mestres. A educación en Galicia: da Restauración á Segunda República. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.

Costa Rico, A (1996). A reforma da Educación (1906-1936). X.V. Viqueira e a historia da psicopedagoxía en Galicia. Sada/A Coruña: Ediciós do Castro.

Costa Rico, A. (1998). La biblioteca que guardaron las gaviotas. Memoria bibliográfica de dos inspectores republicanos. Historia de la educación, 17, 445-451.

Costa Rico, A. (2008). Influencias da psicoloxía internacional na Psicología Pedagógica (1919), de Xoán V. Viqueira.

Costa Rico, A. (2010). O Seminario de Estudos Galegos: laboratorio dun plan pedagóxico para Galiza. Sarmiento. Anuario galego de historia da educación, 14, 27-49.

Costa Rico, A. (2013). Eloy Luis André. Recuperado o 13 de decembro de 2013 de http://www.culturagalega.org/albumdaciencia/detalle.php?id=492.

Decroly, O. (1932). Reflexiones e informaciones a propósito del bilingüismo. En Oficina Internacional de la Educación, El bilingüismo y la educación, (pp. 80-95). Madrid:Espasa-Calpe.

Dubuis, M., Rochaix, N. & Saugnieux, J. (Ed. crítica, introd. y notas) (1988). Fray Martín Sarmiento. El porque si y porque no. Oviedo: Instituto Feijoo de Estudios del Siglo XVIII y Université Lumière-Lyon II.

Durán, J.A. (1986). Eloy Luis André. En R. Otero Pedrayo (Dir.) Gran Enciclopedia Gallega, (T.2, p. 90). Santiago: Silverio Cañada Editor. [s.v. André, Eloy Luis]

El centro gallego de Madrid. (1903, 4 de xaneiro). Revista Gallega, 407, p. 2.

En galego cadra millor. (1916, 15 de decembro). A Nosa Terra, 4, p. 3.

Falan autoridades na materia. Cousas que non temos d’equencere (1917, 25 de xaneiro). A Nosa Terra, 8, p. 5

Fernández Cerviño, M.X. (1974). El Seminario de Estudos Galegos. En R. Otero Pedrayo (Dir.) Gran Enciclopedia Gallega, (Vol. 28, pp. 115-118). Santiago: Silverio Cañada Editor.

Fernández Fernández, J. (2009). Planos e informe de Vicente Risco para a galeguización e a renovación da escola. Sarmiento, 13, 167-199.

Filgueira Iglesias de Urrea, M.A. (1972). Lengua materna y educación en Fray Martín Sarmiento. Cuadernos de Estudios Gallegos, 27, 191-271.

Filgueira Lois, M. (1994, 17 de xullo). A psicoloxía experimental pontevedresa. Unha homenaxe. Conferencia no Museo de Pontevedra.

Filgueira Lois, M. (2012, maio). Aportacións á Historia recente da Psicoloxía en Galicia. Comunicación ao XXV Symposium de la Sociedad Española de Historia de la Psicología. Santiago: Universidade de Santiago.

Filgueira Valverde, X. (1947). El plan de Estudios Gallegos ideado por el P. Sarmiento. En VVAA El Instituto Padre Sarmiento de Estudios Gallegos, (pp. 29-44). Santiago: Consejo Superior de Investigaciones Científicas.

Filgueira Valverde, X. (1978). O que foi o Seminario de Estudos Galegos. Cadernos do Laboratorio de Formas de Galicia, 5, 29-38.

Filgueira Valverde, X. (1994a). VIII-Adral. Sada, A Coruña: Ediciós do Castro.

Filgueira Valverde, X. (1994b). Fray Martín Sarmiento (1695-1772). A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza.

García Soto, X. R. (1998, 3 de setembro). Los cuadernos de Díaz Rozas sobre lenguaje y desarrollo infantil (1944-6). Comunicación a la IIª Trobada internacional sobre l’adquisició de les llengües de l’estat. Universitat de Barcelona, Facultat de Psicologia.

García Soto, X.R. (1999). A fala dos nenos. En D. Kremer (ed.) A Imaxe e o concepto de galego, (Vol. 2, pp. 787-797). Sada, A Coruña: Universität Trier.

García Soto, X.R. (2001). A inalterábel república da infancia. Antecedentes da psicoloxía infantil na Galiza. Nova Renascença (Oporto), 72-73, 173-192.

García Soto, X. R. (2008). Xohán Vicente Viqueira. O nacemento da psicoloxía en Galicia. En A. Torres Queiruga y M. Rivas García (Coords.) Diccionario Enciclopedia do Pensamento Galego, (pp. 311-325). Santiago: Xerais - Consello da Cultura Galega.

García Soto, X.R. (2010a). Fray Martín Sarmiento (1695-1772) en la historia de la psicología infantil. Psicología latina, 1, 1-8.

García Soto, X.R. (2010b). Los Estudios sobre la Infancia y el Lenguaje Infantil en el Seminario de Estudos Galegos. Psicología latina, 1, 97-120.

Garcia Soto, X.R., López Susín, J.I., Enguita Utrilla, J.M. y Marín Bráviz, M. (Ed. y Estudio Lingüístico) (2013). Manuel Díaz Rozas. Apuntes de lengua chesa. Zaragoza: Aladrada Ediciones.

Gili Gaya, S. (1961) Imitación y creación en el habla infantil: discurso leído el día 21 de mayo de 1961, en su recepción pública, por el Excmo. Sr. Don Samuel Gili Gaya y contestación del Excmo. Sr. Don Rafael Lapesa Melgar. Madrid: Real Academia Española.

Gili Gaya, S. (1972). Estudios de lenguaje infantil. Barcelona: Bibliograf.

González López, E. (1974). Xohán Vicente Viqueira. Escolma de Traballos. A Coruña: Real Academia Galega.

González López, E. (1987). Memorias de un estudiante liberal (1903-1931). Sada, A Coruña: Ediciós do Castro.

Hernández Pina, F. (1984). Teorías psicosociolingüísticas y su aplicación a la adquisición del español como lengua materna. Madrid: Siglo XXI.

Hughes, J. (1932). Los estudios sobre el bilingüismo en el País de Gales. En Oficina Internacional de la Educación, El bilingüismo y la educación, (pp. 43-48). Madrid:Espasa-Calpe.

López Peláez, A. (1895). El gran gallego. Fr. Martín Sarmiento. A Coruña: Andrés Martínez, Editor.

López Peláez, A. (1902). Los escritos de Sarmiento y el siglo de Feijoo. A Coruña: Andrés Martínez, Editor.

López Vázquez, R. (1994). A filosofía krausista en Galicia. Santiago: Xunta de Galicia.

López Vázquez, R. (1996). O pensamento rexeneracionista de Eloy Luis André. Santiago: Xunta de Galicia.

Los cursos del Seminario de Estudios Gallegos. (1935, 8, 9 de agosto e 4 de setembro). El pueblo gallego: Diario de la mañana, al servicio de los intereses de Galicia, (s.n.),p. 16; p. 14; p. 1.

Luis André, E. (1906). El histrionismo español. Ensayo de psicología política. Barcelona: Imprenta de Henrich y Cia.

Luis André, E. (1906). Las orientaciones de la solidaridad en Galicia. El Miño (Ourense), 14 de maio de 1909. Reed. en E. Luís André (1931a), pp. 101-107.

Luis André, E. (1909). Los foros en Galicia: Información ante el Congreso. El Mundo (Madrid). Reed. en E. Luís André (1931a), pp. 123-127.

Luis André, E. (1911). Die Sprachmelodische Kurven in verschiedenen lebenden Sprachen von Dr. Eloy Luis André. Mitglieder der Psychologische Institut Universitäts Leipzig. [Manuscrito inédito].

Luis André, E. (1912). Valor cultural del castellano y del galaico-portugués. La Lectura, 133, 136-151.

Luis André, E. (1916). La educación de la adolescencia. Estudio crítico del estado de la segunda enseñanza y de sus reformas más urgentes. Madrid: Imprenta de “Alrededor del Mundo.”

Luis André, E. (1920). Elementos de psicología. Madrid: Imprenta de los hijos de M. G. Hernández. (2ª ed.).

Luís André, E. (1931, 28 e 29 de maio). Réplica a Unamuno. El pueblo gallego, 2.229, p. 12; 2.230, p.7.

Luis André, E. (1931b). Galleguismo, lucha por la personalidad nacional y la cultura. Madrid: Imprenta J. Murillo.

Luis André, E. (1931c). Psicología experimental. Madrid: Imprenta Sáez Hermanos. (4ª ed.).

Luis André, E. (1944, setembro). La lengua Gallega y la Lucha por la Cultura en Galicia, A Nosa Terra, 430, p. 4.

Martínez Barbeito, C. (1989). Prólogo. En Album de Caridad. Juegos Florales de La Coruña en 1861. Madrid: Ediciones Giner [Ed. facsímil de Album de la Caridad. Juegos Florales de La Coruña. 1862. Coruña: Imprenta del Hospicio].

Mato, A. (2001). O Seminario de Estudos Galegos. Sada, A Coruña: Publicacións do Seminario de Estudos Galegos / Ediciós do Castro, 2001.

Mayobre, P. (1994). O krausismo en Galicia e Portugal. Sada, A Coruña: Ediciós do Castro.

Montes Giraldo, J.J. (1971). Acerca de la apropiación por el niño del sistema fonológico español. Thesaurus, 26, 322-346.

Navarro Flores, M. (1908). Prólogo. En W.T. Preyer, El alma del niño: disertaciones acerca del desarrollo psíquico en los primeros años de vida, (pp. V-XXXII). Madrid: Daniel Jorro.

Oficina Internacional de la Educación. (1932). El bilingüismo y la educación. Madrid: Espasa-Calpe.

Porto Ucha, S. (1986): La Institución Libre de Enseñanza en Galicia. Sada/A Coruña: Ediciós do Castro.

Preyer, W.T. (1908). El alma del niño: disertaciones acerca del desarrollo psíquico en los primeros años de vida. Madrid: Daniel Jorro.

Proclamación de candidatos a diputados a Cortes (1931, 22 de xuño). La Voz (Madrid), 3.270, p. 3.

RAG (1994). Lingua inicial e competencia lingüística en Galicia. Vigo: Real Academia Galega.

Regueira, R. (1992). X.V. Viqueira: Teoría e praxe. Padrón: Novo Século.

Ribalta y Copete, A. (1915). La educación de los chicos gallegos. Estudios Gallegos, 14.

Risco, V. (1921). Plan Pedagóxico pr’a galeguizazón d’as escolas. Nós, 6, 5-7; 7, 10-12.

Rivas García, M. (1974): Xoán Vicente Viqueira. En R. Otero Pedrayo (Dir.) Gran Enciclopedia Gallega, (Vol. 30, pp. 153-154). Santiago: Silverio Cañada Editor.

Rodríguez Cabrero, Juan (1932). El egregio filósofo e insigne escritor P. Luis de Losada. Boletín de la Real Academia Gallega, 244, 31-40.

Santamarina, A. (Coord.) (2002). Frei Martín Sarmiento. Santiago de Compostela: Servizo de Publicacións da Universidade de Santiago.

Sarmiento, M. (1732). Demonstración Crítico-Apologética del Theatro Crítico Universal que dio a luz el R.P.M. Fr. Benito Jerónymo Feijoo. Madrid: Viuda de Francisco del Hierro.

Sarmiento, M. (1923). Onomástico Etimológico de la Lengua Gallega. Tui: Tipografía Regional.

Sarmiento, Fr. M. (2002). La educación de la niñez y de la juventud (Textos), Edición de Antón Costa Rico y María Álvareez Lires. Madrid: Biblioteca Nueva.

Seminario de Estudios Gallegos. (1935, 6, 7, 8, 10 e 12 de Agosto). El país: diario republicano de la tarde, 827, pp. 1-2; 828, pp. 1-2; 829, p. 1; 831, p. 1; 832, p. 1.

Seminario de Estudos Galegos. Os cursillos de Pontevedra. (1935, 10 de Agosto). A Nosa Terra, 377, p. 1.

Sergude, L. (1916, 25 de decembro). Polas Escolas Galegas. A Nosa Terra, 5, p. 6.

Taibo, V. (1917, 5 de xaneiro). A fala no enseño. A Nosa Terra, 6, pp. 1-2.

Toba Fernández, X. (1935). Sobre la organización escolar. Vanguardia Pedagógica, 1, 9-10.

Toba Fernández, X. (1935-1936). Problemas que nos plantea la Escuela y el Niño de Galicia. Separata de Vanguardia Pedagógica, 5 (Novembro de 1935) y 6 (Decembro de 1935-Xaneiro de 1936). A Coruña: Tipografía El Noroeste. [Reprodución facsimilar en A. Costa, 1996].

Torres Regueiro, X. (1987). Xoán Vicente Viqueira e o nacionalismo galego. Sada, A Coruña: Ediciós do Castro.

Unha nova xornada galeguista ( 1917, 11 de Febreiro). A Nosa Terra, 10, pp. 1-5.

Veiga do Campo, Luís (pseudónimo de R. Piñeiro). (1969). Xohán Vicente Viqueira. Vida. Persoalidade. Pensamento. Buenos Aires: Gráficas Cadop.

Vicenti, A. (1904). Discurso en Honor a Curros Enríquez pronunciado en el Teatro San Jorge de A Coruña el 28 de Octubre de 1904. Revista Gallega, 502, pp. 2-3.

Villar Ponte, A. (1902). La risa de los niños. Revista Gallega, 356, p. 4.

Villar Ponte, A. (1916). Nacionalismo Gallego. Nuestra afirmación regional. A Coruña: Imprenta de la Voz de Galicia. [2ª ed.].

Villar Ponte, A. (1916). A bandeira ergueita. A Nosa Terra, 1, pp. 1-2.

Villar Ponte, A. (1918). ¡Adiante! O Segundo Aniversario da fundación das Irmandades. A Nosa Terra, 56, 1.

Villar Ponte, A. (1935). El tema del bilingüismo. Nuestro más capital problema como gallegos. Vanguardia Pedagógica, 5, 97-99.

Villar Ponte, A. (1971). Pensamento e sementeira. Buenos Aires: Ediciones Galicia.

Villar Ponte, R. (1977). A Xeración do 16. A Coruña: Real Academia Galega.

Viqueira, X.V. (1915a). La Psicología experimental y el maestro. Boletín de la Institución Libre de Enseñanza, XXXIX, 193-199; 236-240; 273-276; 332-339.

Viqueira, X.V. (1915b). Lokalisation und einfaches Wiedererkennen. Zeitschrift für Psychologie und Physiologie der sinnesorgane, 73, 1-10.

Viqueira, X.V. (1915c). Los métodos del examen de la inteligencia, Boletín de la Institución Libre de Enseñanza, 39, 100-107; 134-135.

Viqueira, X.V, (1916a). El aprender como problema psicológico, Boletín de la Institución Libre de Enseñanza, 43, 202-204.

Viqueira, X.V. (1916b). La Psicología experimental y el maestro, Boletín de la Institución Libre de Enseñanza, 40, 137-141, 193-201, 233-238, 296-300, 332-335, 362-369.

Viqueira, X.V. (1916c). Un nuevo factor de la memoria de identificación, Anales de la Junta para Ampliación de Estudios, Memoria 3ª, 16, 75-96.

Viqueira, X.V. (1917a). Bosquejo de Psicología infantil, Revista General, 3, 7, 10, 15, 17, 20, 24.

Viqueira, X.V. (1917b) Forma y color en el dibujo infantil. En Asociación Española para el Progreso de las Ciencias, Congreso de Valladolid, (Vol. 8, pp. 243-250). Madrid: Imprenta de Eduardo Arias.

Viqueira, X.V. (1917c). Sobre el dibujo de los niños. En Asociación Española para el Progreso de las Ciencias, Congreso de Valladolid, (Vol. 8, pp. 215-241). Madrid: Imprenta de Eduardo Arias.

Viqueira, X.V. (1918). ¿Es posible una psicología cuantitativa? ¿Qué es una medida mental? En Asociación Española para el Progreso de las Ciencias, Congreso de Sevilla, (Vol. 8, pp. 5-46). Madrid: Imprenta Clásica Española.

Viqueira, X.V. (1918, 30 de marzo, 10 de abril, 20 de abril, 30 de abril, 10 de maio, 30 de maio, 10 de xuño, 20 de xuño, 30 de xuño, 10 de xullo, 20 de xullo, 30 de xullo).Nosos Problemas Educativos. Folletón de A Nosa Terra. A Nosa Terra, 50, 6; 51, 6; 52, 6, 53, 6; 54, 6; 56, 6; 57, 6; 58, 6; 59, 6; 60, 6; 61, 6; 62, 4-6.

Viqueira, X. V. (1919). Introducción a la Psicología Pedagógica. Madrid: F. Beltrán.

Viqueira, X.V. (1922). La filosofía española y portuguesa del s. XIX y comienzos del siglo XX. En K. Vorländer, Historia de la Filosofía, (Vol. 2, pp. 439-466). Madrid: F. Beltrán.

Viqueira, X.V, (1926). Elementos de Ética e Historia de la Filosofía. Madrid: Imprenta de Juan Pueyo.

Viqueira, X.V, (1930) La Psicología contemporánea. Barcelona: Labor.

Viqueira, X.V. (1974). Ensaios e Poesías. Vigo: Galaxia.

VVAA. (1978). Testemuñas e perspectivas en homenaxe ao Seminario de Estudos Galegos. Cadernos do Laboratorio de Formas de Galicia, 5. [monográfico].

http://www.filosofía.org (s.f.). Eloy Luis André 1876-1935. Recuperado o 2 de febreiro de 2010 de http://www.filosofía.org.