A Educación Ambiental como Actividade de Xestión de Residuos Sólidos: Análise do Plan de Xestión Integrada Municipal de Campina Grande-PB
Contido principal do artigo
Resumo
A xestión dos residuos sólidos converteuse, nas últimas décadas, nun tema de gran preocupación para os xestores públicos de todo o planeta. Cada vez prodúcense diferentes tipos de residuos, moitos dos cales son complexos de tratar e eliminar. Por outra banda, as accións relacionadas coa prevención, xeración, recollida, eliminación e reutilización de residuos tratáronse sectorialmente, de xeito disxunto, obstaculizando unha visión sistémica do problema e reflectidas en políticas públicas fragmentadas. En Brasil, a maioría dos municipios non teñen condicións técnicas e financeiras, e algúns teñen a vontade política de resolver o problema dos residuos sólidos. Nesta perspectiva, este artigo pretendeu analizar como a actividade de Educación Ambiental incluída no Plan Municipal de Xestión Integrada de Residuos Sólidos no concello de Campina Grande-PB pode favorecer a xestión dos residuos sólidos. Os resultados da enquisa mostran que o Plan municipal ten unha serie de actividades, estratexias, programas, proxectos e accións para a difusión da educación ambiental no municipio, que, polo tanto, poden favorecer a xestión de residuos, especialmente se se implementan de xeito efectivo. Por último, cómpre sinalar que o Plan aínda non se aplicou, só se aprobou unha versión preliminar nas audiencias públicas e, posteriormente, foi desatendida polo concello.
Palabras clave:
Descargas
Detalles do artigo
Citas
ABNT, ASSOCIAÇÃO BRASILEIRA DE NORMAS TÉCNICAS. (2004): NBR 10.004: Resíduos sólidos – Classificação. Rio de Janeiro.
ABRELPE, ASSOCIAÇÃO BRASILEIRA DE EMPRESAS DE LIMPEZA PÚBLICA E RESÍDUOS ESPECIAIS. (2013): Panorama dos resíduos sólidos no Brasil – 2013. São Paulo-SP: Abrelpe.
ABREU, I. G.; MARACAJÁ, K. F. B.; FARIAS, M. F. (2012): Gestão participativa dos recursos naturais e a educação ambiental: inter-relação necessária para o surgimento de um novo paradigma no turismo. Revista Querubim. Ano 08 nº18 vol. 2.
AL-JARALLAH, R.; ALEISA, E. (2014): A baseline study characterizing the municipal solid waste in the State of Kuwait. Waste Management. 34. 952-960p.
AL-SALEM, S. M.; EVANGELISTI, S.; LETTIERI, P. (2014): Life cycle assessment of alternative technologies for municipal solid waste and plastic solid waste management in the Greater London area. Chemical Engineering Journal. 244. 39-402p.
AMORIM, A. P. et al. (2010): Lixão municipal: abordagem de uma problemática ambiental na cidade de Rio Grande - RS. Ambiente & Educação. vol. 15.
ANTONOPOULOS, I.-S.; PERKOULIDIS, G.; LOGOTHETIS, D.; KARKANIAS, C. (2014): Ranking municipal solid waste treatment alternatives consideringsustainability criteria using the analytical hierarchical process tool. Resources, Conservation and Recycling. 86. 149-159p.
BARBOSA, E. A. (2008): Modelo de Gestão Ambiental em Resíduos Sólidos para Centrais de Abastecimento, embasado no Ciclo de Deming. Tese (Doutorado em Recursos Naturais) – Universidade Federal de Campina Grande. Campina Grande-PB: UFCG.
BENN, S.; DUNPHY, D.; MARTIN, A. (2009): Governance of environmental risk: new approaches to managing stakeholder involvement. J. Environ. Manage. 90 (4), 1567-1575p.
BRASIL. Lei no 9.795. (1999a): Institui a Política Nacional de Educação Ambiental - PNEA. Ministério do Meio Ambiente. Brasília: MMA.
BRASIL. Resolução CONAMA nº 422. (2010b): Estabelece diretrizes para as campanhas, ações e projetos de Educação Ambiental. Ministério do Meio Ambiente/Conselho Nacional do Meio Ambiente. Brasília: MMA/CONAMA.
BRASIL. Lei n°. 12.305. (2010c): Institui a Política Nacional de Resíduos Sólidos. Presidência da República Brasileira. Brasília.
CANIATO, M.; VACCARI, M.; VISVANATHAN, C.; ZURBRUGG, C. Using social network and stakeholder analysis to help evaluate infectious waste management: A step towards a holistic assessment. Waste Management. 34 (2014) 938-951p.
CIRNE, L. E. M. R.; BARBOSA, M. P. (2010): Mobilização social em empresas, condomínios e entidades públicas federais para implantação da coleta seletiva no município de Campina Grande-PB. Engenharia Ambiental - Espírito Santo do Pinhal, v. 7, n. 3, p. 119-133.
CRUZ, M. L. F. R. (2005): A caracterização de resíduos sólidos no âmbito da sua gestão integrada. Tese de mestrado em Ciências do Ambiente: Universidade do Minho.
DIAS, S. G. (2012): Pontos para reflexão sobre a inclusão dos catadores no Brasil. [Disponível em: http://brasil.nextbillion.net/blog/pontos-para-reflexo-sobre-a-incluso-dos-catadores-no-brasil#_ftnref4. Acesso em: 17 de fev. 2015].
EPA, Environmental Protection Agency. (2013): Environmental Education (EE). [Disponível em: http://www2.epa.gov/education. Acesso em: 05. abr. 2015].
GIL, A. C. (2010): Como elaborar projetos de pesquisa. 5. ed. São Paulo (SP): Atlas.
IBGE. Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Pesquisa Nacional de Saneamento Básico – PNSB 2008. (2008): Brasília: IBGE.
IBGE. (2012): Cidades – Campina Grande Paraíba/PB. [Disponível em: http://www.ibge.gov.br/cidadesat/painel/painel.php?codmun=250400#. Acesso em: 20. mar. 2015].
JACCOUD, C.; MAGRINI, A. (2014): Regulation of solid waste management at Brazilian ports: Analysis and proposals for Brazil in light of the European experience. Marine Pollution Bulletin, 79. 245-253p.
KONTEH, F. H. (2009): Urban sanitation and health in the developing world: reminiscing the nineteenth century industrial nations. Health & Place. 15 (1), 69-78p.
LAKATOS, E. M.; MARCONI, M. A. (2011): Metodologia do trabalho científico. 7. ed. São Paulo: Atlas.
LAMAS, J. (2014): Estagnamos nos lixões, aponta Ipea. [Disponível em: http://planetasustentavel.abril.com.br/blog/urbanidades/estagnamos-nos-lixoes-aponta-ipea. Acesso em: 14. mar. 2015].
LEME, M. M. V.; ROCHA, M. H.; LORA, E. E. S.; VENTURINI, O. J.; LOPES, B. M.; FERREIRA, C. H. (2014): Techno-economic analysis and environmental impact assessment ofenergy recovery from Municipal Solid Waste (MSW) in Brazil. Resources, Conservation and Recycling, 87. 8-20p.
LOURENÇO, J. C.; VASCONCELOS, R. de F. V.; BARBOSA, Y. M. de A. L. (2013): Deposição irregular de resíduos sólidos: uma análise comparativa entre dois bairros de poder aquisitivo diferentes na cidade de Campina Grande, Paraíba - Brasil. DELOS. Vol 6. Nº 18.
MARSHALL, R. E.; FARAHBAKHSH, K. (2013): Systems approaches to integrated solid waste management in developing countries. Waste Management, 33. 988-1003.
MESQUITA JÚNIOR, J. M. (2007): Gestão integrada de resíduos sólidos. Rio de Janeiro: IBAM.
MS, MINISTÉRIO DA SAÚDE. (2005): Indicadores Demográficos e Sociais: Campina Grande-Paraíba. Brasília: MS, 2006.
NASCIMENTO, J. C. F. (2007): Comportamento mecânico de resíduos sólidos urbanos. Dissertação (Mestrado) - Universidade de São Paulo. São Carlos-SP.
OLIVEIRA, N. M. S. (2007): Diagnóstico e classificação dos resíduos vítreos gerados no município de Campina Grande-PB. Dissertação (Mestrado) - Universidade Federal de Campina Grande. Campina Grande-PB.
OLIVEIRA, R. M. M. (2012): Gestão e gerenciamento de resíduos sólidos urbanos: o programa de coleta seletiva da região metropolitana de Belém - PA. Dissertação (Mestrado) Universidade da Amazônia. Belém-PA.
PEREIRA, S. S.; MELO, J. A. B. (2008): Gestão dos resíduos sólidos urbanos em Campina Grande/PB e seus reflexos socioeconômicos. Revista Brasileira de Gestão e Desenvolvimento Regional. v. 4, n. 4, p. 193-217p.
PREFEITURA MUNICIPAL DE CAMPINA GRANDE. Plano Municipal de Gestão Integrada de Resíduos Sólidos do município de Campina Grande - PMGIRS/CG (Versão preliminar, abril de 2014). [Disponível em: http://sesuma.org.br/estudos/Prognostico_2204_VF.pdf. Acesso em: 14. mar. 2015].
RIBEIRO, S. G. (2013): Gerenciamento de resíduos sólidos urbanos no município de Lagarto/SE. Monografia (Graduação). Faculdade José Augusto Vieira. Lagarto/SE.
RICHARDSON, R. J. (2012): Pesquisa Social: Métodos e Técnicas. São Paulo: Atlas.
REIGOTA, M. (2007): Meio Ambiente e representação social. 7 ed. São Paulo: Cortez.
SANTIBAÑEZ-AGUILAR, J. E.; PONCE-ORTEGA, J. M.; GONZÁLEZ-CAMPOS, J. B.; SERNA-GONZÁLEZ, M.; EL-HALWAGI, M. M. (2013): Optimal planning for the sustainable utilization of municipal solid waste. Waste Management. 33. 2607-2622p.
SEADON, J. K. (2010): Sustainable waste management systems. Journal of Cleaner Production. 18, (16-17), 1639-1651p.
SOUZA, M. R.; SOUZA, R. G.; PONTES, A. T. (2014): Preparação e acondicionamento. In: VALLE, Rogeiro; SOUZA, Ricardo Gabbay de. Logística reversa: Processo a processo. São Paulo: Atlas.
STALEY, B. F.; BARLAZ, M. A. (2009): Composition of Municipal Solid Waste in the United States and Implications for Carbon Sequestration and Methane Yield. [Disponível em:< http://people.engr.ncsu.edu/barlaz/resources/jeecseq.pdf>. Acesso em: 12 de nov. 2014].
UNEP. UNITED NATIONS ENVIRONMENT PROGRAMME. (2005): Solid waste management. (Volume I). Concord, E.U.A: CalRecovery, Inc. [Disponível em:http://www.unep.or.jp/ietc/publications/spc/solid_waste_management/Vol_I/Binder1.pdf. Acesso em: 12 de fev. 2015].
VERGARA, S. C. (2013): Projetos e relatórios de pesquisa em administração. 14º. ed. São Paulo: Atlas. 94p.
ZANELLA, L. C. H. (2012): Metodologia de estudo e de pesquisa em administração. 2. ed. reimp. Florianópolis-SC: UFSC. 160p.
YASSIN, L; LETTIERI, P; SIMONS, SJR; GERMANA, A. (2009): Techno-economic performance of energy-from-waste fluidized bed combustion and gasification processes in the UK context. Chem. Eng. J. 146 (3) 315-327p.