Turismo rural comunitario en destinos de rutas turísticas: Un caso en el circuito del Sur Andino Peruano

Resumo

Na década de 1980, o Turismo Rural Comunitario xurdiu como un instrumento que debía permitir articular con éxito ás poboacións rurais dos países do Sur á economía de servizos. Normalmente, trátase dunha oferta que forma parte de roteiros turísticos, polo que os visitantes invisten poucas horas nestes destinos. Con todo, pode ter consecuencias substanciais nesas localidades. A abudante literatura académica que xerou o Turismo Rural Comunitario non coincide á hora de valorar eses impactos, e xerouse un debate sobre a súa pertinencia como estratexia para o desenvolvemento rural. A partir dun caso etnografiado ao longo de tres décadas (Isla de Amantaní, Lago Titicaca), o presente artigo pregúntase se as causas que explican esta disparidade nos resultados da investigación non se deben máis a características do contexto que ao modelo turístico. O traballo chega a dúas conclusións. Por unha banda, que factores contextuais que parecen pouco significativos, poden xogar un papel importante nos efectos que o Turismo Rural Comunitario ten a nivel social, económico, e mesmo político. Por outro, que un roteiro turístico non ten necesariamente o mesmo impacto en cada unha das localidades polas que transcorre. A investigación foi de carácter etnográfico con enfoque deductivo, as técnicas utilizadas foron cualitativas, e susténtase nun traballo de campo longo, iniciado en 1990 e que continúa actualmente.