A sacralidade e conservación das montañas de Gorongosa: unha alternativa á práctica da educación ambiental

Autores/as

DOI:

https://doi.org/10.17979/ams.2016.01.021.1838

Palabras clave:

sagrado, sacralidade, autoridade local, educación ambiental

Resumo

A investigación que se presentará no III Congreso Internacional de Educación Ambiental enmárcase no eixo temático: Educación, Interpretación e Conservación Ambiental e describe o potencial de Serra de Gorongosa para a práctica da Educación resultante da adopción, por parte das comunidades locais,  de mecanismos tradicionais de control de conducta dos seus membros que os leva a desenvolver accións historicamente propicias para a conservación dalgúns ecosistemas na serra de Gorongosa. A investigación pretende presentar algúns procedementos para a realización de clases de campo para a práctica da educación ambiental, empregando as montañas Gorongosa como recurso didáctico. Unha das grandes dificultades da escola mozambicana consiste en proporcionar unha formación integral ao cidadán para que adquira e desenvolva coñecementos e habilidades intelectuais e físicas e unha educación politécnica, estética e ética, sen ter que negar as especificidades culturais e a identidade de os grupos que compoñen a sociedade mozambicana. Para levar a cabo esta investigación, administrouse unha entrevista a catro xefes de familia, un en cada comunidade. A observación diaria de vinte familias tamén se levou a cabo durante un período de dúas semanas. A investigación permitiunos comprender que os tabús e as prácticas máxico-relixiosas teñen unha estreita conexión cos lugares sagrados e coa función cultural, tal relación maniféstase pola simboloxía, pola linguaxe, polos conceptos e termos típicos da comunidade, manipulados por o régulo e os seus seguidores. Deste xeito, os diferentes ecosistemas adquiren un valor sagrado e o seu propio significado simbólico. Así, a serra pode converterse nun sistema que permita aos alumnos, en diferentes niveis escolares, establecer a conexión entre a teoría e a práctica, desenvolver o valor afectivo e, por este motivo, asumir un papel relevante na Educación Ambiental.

##plugins.themes.default.displayStats.downloads##

##plugins.themes.default.displayStats.noStats##

Citas

Bernardi, Bernardo. Introdução aos estudos etno–antropológicos. Edições 70, Lisboa 1974.

Boletim da República. Lei nº 6/92 de 6 de Maio, Sistema Nacional de Educação. I Série, número 19.

Boletim da República. Diploma Ministerial nº 61/2003 de 11 de Junho, Regulamento do Ensino Secundário Geral. I Série, número 24.

Conti, José Bueno, Contos de Campo in: Geografia: Práticas de Campo, Laboratório e Sala de Aula, Editora Sarandi/Luis António Bittar Venturi (organizador), São Paulo, 2011.

Ferro, B.P.A. e D. Bouman. Notícia Explicativa da Carta Hidrogeológica na Escala 1:1.000.000: Projecto da Carta Hidrológica de Moçambique com Apoio da UNICEF. Ministério da Construção e Águas, Direcção Nacional de Águas, Moçambique, 1987.

Invez, Romeu e Ferraz de Freitas, o Grupo Sena, Gabinete Provincial de Acção Psicológica. Lourenço Marques 1971.

Junod, Henri. Usos e costumes dos Bantus, Tomo II, Arquivo Histórico de Moçambique, Documento 3, Maputo , 1996.

Leff, Enrique. Ecologia, Capital e Cultura: A Territorialização da Racionalidade Ambiental. Editora Vozes, Rio de Janeiro, Brasil, 2009.

Leff, Enrique. Saber Ambiental: Sustentabilidade, Racionalidade, Complexidade, Poder. Editora Vozes, Rio de Janeiro, Brasil, 2013.

Mafalacusser, J.M. e M.R. Marques. O Potencial dos Recursos Agrários do Distrito de Gorongosa e Possibilidades de Desenvolvimento: Programa de Desenvolvimento Rural, Sofala. Direcção Provincial de Agricultura e Desenvolvimento Rural de Sofala, Moçambique, PRODER, 2000.

Mulhaisse, Raimundo Alberto. A Avaliação da Influência do Discurso Ambiental Curricular Das Comunidades Locais Do Distrito de Dondo-Moçambique, Dissertação do Mestrado, Pontifícia Universidade Católica de São Paulo, em Convénio com a Universidade Pedagógica Moçambique, 2006.

Rosendahl, Zeny. O Sagrado e sua Dimensão Espacial in Olhares Geográficos: Modos de ver e viver o Espaço, Castro, Iná Elias, Paulo César da Costa Gomes e Roberto Lobato Corrêa. Rio de Janeiro, Editora Bertrand Brasil Lda., 2012.

Sotratti, Marcelo António e MARAFON, Glaucio José Pesquisa Qualitativa nos Estudos do Património Cultural em Espaços Rurais: Desafios e Possibilidades In: Geografia: Práticas de Campo, Laboratório e Sala de Aula, Editora Sarandi/Luis António Bittar Venturi (organizador), São Paulo, 2011.

Venturi, Luis António Bittar. Geografia: Práticas de Campo, Laboratório e Sala de Aula, Editora Sarandi, São Paulo, 2011.

Documentos Oficiais:

Boletim da República. Lei nº 6/92 de 6 de Maio, Sistema Nacional de Educação. I Série –número 19.

Boletim da República. Diploma Ministerial nº61/2003 de 11 de Junho, Regulamento do Ensino Secundário Geral. I Série, número 24.

WWF, Povos Indígenas e Conservação Ambiental: a Declaração de Princípios da Rede WWF. Edição WWF Internacional, Suíça, 2008.

Wikipédia, a enciclopédia livre: http://pt.wikipedia.org/wiki/Gorongosa, Acessado no dia 28 de Maio de 2015.

Publicada

2016-06-15

Número

Sección

Marco teórico

Cómo citar

A sacralidade e conservación das montañas de Gorongosa: unha alternativa á práctica da educación ambiental. (2016). AmbientalMENTEsustentable, 1(021), 7-28. https://doi.org/10.17979/ams.2016.01.021.1838