Main Article Content

Marta Pérez Rama
Instituto Universitario de Xeoloxía “Isidro Parga Pondal”. Universidade da Coruña. 15071 - A Coruña.
Spain
https://orcid.org/0000-0003-0732-1221
Marcos Vaqueiro Rodríguez
Instituto Universitario de Xeoloxía “Isidro Parga Pondal”. Universidade da Coruña. 15071 - A Coruña y Clube de Espeleoloxía A Trapa (CETRA)
Spain
https://orcid.org/0000-0001-9086-2891
Aurora Grandal-d'Anglade
Instituto Universitario de Xeoloxía “Isidro Parga Pondal”. Universidade da Coruña. 15071 - A Coruña.
Spain
https://orcid.org/0000-0002-2087-4034
Vol. 38 (2015), Articles, pages 107-133
DOI: https://doi.org/10.17979/cadlaxe.2015.38.0.3686
Submitted: Jul 27, 2018 Published: Oct 28, 2015
How to Cite

Abstract

The soil conditions in Galicia (NW of Spain), due to the predominant acid substrate, makes difficult the conservation of archaeozoological remains associated with human settlements. In these cases, the search for alternative areas, such as caves and natural traps in pasturelands, can provide information on the animal resources available.
We present here a study about domestic cattle remains found in Cova da Tara or Tara da Triega (Serra do Courel, Lugo), with an age of about 1500 years BP. The bone remains were laid at the time of the Swabian domination of peninsular northwest. These animals would come alive to the cave, from which it follows that roamed freely around, indicating an extensive livestock management. The tooth wear and the study of stable isotopes in bone collagen reflect a little abrasive diet, probably shrub, matching the vegetation of mountain areas. The average height calculated for these animals is small, similar to that described for pre-Roman cattle.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

References

Albarella, U., Johnstone, C., Vickers, K. 2008. The development of animal husbandry from the Late Iron Age to the end of the Roman period: a case study from South-East Britain. Journal of Archaeological Science 35, 1828-1848.

Altuna, J. 1980. Historia de la domesticación animal en el País Vasco desde sus orígenes hasta la romanización. Munibe 32, 1-164.

Armitage, P. L. 1982. Developments in British cattle husbandry from the Romano-British period to early modern times. The Ark 9, 50-54.

Bocherens, H., Fogel, M. L. 1995. Trophic Structure and Climatic Information From Isotopic Signatures in Pleistocene Cave Fauna of Southern England. Journal of Archaeological Science 22, 327-340.

Bocherens, H., Billiou, D., Patou-Mathis, M., Bonjean, D., Otte, M., Mariotti, A. 1997. Palaeobiological implications of the isotopic signatures (13C, 15N) of fossil mammal collagen in Scladina Cave (Sclayn, Belgium). Quaternary Research 48, 370-380.

De Niro, M. J., Epstein, S. 1978. Influence of diet on the distribution of carbon isotopes in animals. Geochimica et Cosmochimica Acta 42, 495-506.

De Niro, M. J., Epstein, S. 1981. Influence of diet on the distribution of nitrogen isotopes in animals. Geochimica et Cosmochimica Acta 45, 341-351.

Díaz Martínez, P. de la C. 1983. Los distintos "grupos sociales" del noroeste hispano y la invasión de los suevos. Studia historica. Historia Antigua 1, 75-88.

Dopazo Martínez, A., Fernández Rodríguez, C., Ramil Rego, P. 1996. Arqueometría aplicada a yacimientos galaico-romanos del NW peninsular: valoración de la actividad agrícola y ganadera. P. Ramil Rego, C. Fernández Rodríguez y M. Rodríguez Guitián (coords.), Biogeografía Pleistocena-Holocena de la Península Ibérica, Xunta de Galicia, Santiago de Compostela, 317-331.

Escribano Sanz, O. 2000. La dieta animal de época romana en Álava. Zainak. Cuadernos de Antropología-Etnografía 20, 203-210.

Fairbanks, R. G., Mortlock, R. A., Chiu, T-C. Cao, L., Kaplan, A., Guilderson, T. P., Fairbanks, T. W. y Bloom, A. L. 2005. Marine Radiocarbon Calibration Curve Spanning 0 to 50,000 Years B,P, Based on Paired 230Th/234U/238U and 14C Dates on Pristine Corals. Quaternary Science Reviews 24, 1781-1796.

Fernández Rodríguez, C. 2003: Ganadería, Caza y Animales de Compañía en la Galicia Romana: Estudio Arqueozoológico, Brigantium: Boletin do Museo Arqueolóxico e Histórico da Coruña 15, A Coruña.

García-Vázquez, A., Vidal-Gorosquieta, A., Grandal-d’Anglade, A. 2011. El clima holoceno a través de las paleodietas del oso pardo (Ursus arctos) y el Uro (Bos primigenius). A. Pérez-García, F. Gascó, J.M. Gasulla, E. Escaso (eds.), Viajando a Mundos Pretéritos, Ajuntament de Morella, Morella, 131-143.

García-Vázquez, A., Grandal-d’Anglade, A., Vaqueiro-Rodríguez, M., Vidal-Romaní, J.R. 2011. On the relation between cave and brown bears in O Courel Sierra (Galicia, NW Spain). Quaternaire 4, 59-69.

González-Hernández, M. P., Silva-Pando, F. J. 1999. Nutritional attributes of understory plants known as components of deer diets. Journal of Range Management 52, 132–138.

González-Hernández, M. P., Karchesy, J. y Starkey, E. E. 2003. Research observation: Hydrolyzable and condensed tannins in plants of northwest Spain forests. Journal of Range Management 56, 461-465.

Grandal-d’Anglade, A., López-González, F., Vidal-Romaní, J. R. 1997. Condicionantes en la distribución de macromamíferos en Galicia (NW Península Ibérica) durante el Cuaternario superior. Cadernos do Laboratorio Xeolóxico de Laxe 22, 43-66.

Grandal-d’Anglade, A., Pérez-Rama, M., García-Vázquez, A., Vidal-Gorosquieta, A., González-Fortes, G. 2010: Geocaracterización de yacimientos arqueológicos: conservación de restos paleontológicos y obtención de datos biogeoquímicos, en A.J. López Díaz y E. Ramil Rego (eds.), Arqueoloxía: Ciencia e Restauración, Monografías do Museo de Prehistoria e Arqueoloxía de Vilalba 4, Vilalba, 57-70.

Grau Solagestoa, I. 2009. Ganadería en la Alta Edad Media, Estudio comparativo de los yacimientos alaveses de Zornoztegi, Zaballa y Salvatierra-Agurain. Munibe 60, 253-280.

Grigson, C. 1982. Sex and age determination in some bones and teeth of domestic cattle: a review of the literature”, en B. Wilson, C. Grigson y S. Payne (eds.) Ageing and Sexing Animal Bones from Archaeological Sites, BAR British Series 109, Oxford, 7-23.

Hakenbeck, S., Mcmanus, E. Geisler, H. Grupe, G., O’Connell, T. 2010. Diet and Mobility in Early Medieval Bavaria: A Study of Carbon and Nitrogen Stable Isotopes. American Journal Of Physical Anthropology 143, 235-249.

Haynes, G. 1984. Tooth wear rate in northern bison. Journal of Mammalogy 85, 487-491.

Hobbie, E. A., Macko, S. A., Williams, M. 2000. Correlations between foliar d15N and nitrogen concentrations may indicate plant-mycorrhizal interactions. Oecologia 122, 273-283.

López Sáez, J.A., López García, P., Burjachs, F. 2003. Arqueopalinología: Síntesis Crítica. Polen 12, 5-35.

Luzón Nogué, J.M., Sánchez-Palencia Ramos, F. J. 1980: El Caurel, Excavaciones Arqueológicas en España 110, Madrid.

Lynch, A.H., Hamilton, J., Hedges, R. E. M. 2008. Where the wild things are: aurochs and cattle in England. Antiquity 82, 1025-1039.

Mariotti, A., Pierre, D., Vedy, J.C. y Bruckert, S. 1980. The abundance of natural nitrogen 15 in organic matter of soils along an altitudinal gradient” Catena 7, 293-300.

Noe-Nygaard, N., Price, T.D. y Hede, S.U. 2005. Diet of aurochs and early cattle in southern Scandinavia: evidence from 15N and 13C stable isotopes. Journal of Archaeological Science 32, 855-871.

Prummel, W., Frisch, H. J. 1986. A guide for the distinction of species, sex and body side in bones of sheep and goat. Journal of Archaeological Science 13, 567-577.

Ramil Rego, P. 1993a. Evolución climática e historia de la vegetación durante el Pleistoceno Superior y Holoceno enlas regiones montañosas del NW ibérico. A. Pérez Alberti, L. Guitián Rivera y P. Ramil Rego (Eds), La evolución del paisaje en las montañas del entorno de los Caminos Jacobeos, Xunta de Galicia, Santiago de Compostela, 25-60.

Ramil Rego, P. 1993b. Paleoetnobotánica de yacimientos arqueológicos holocenos de Galicia, (N,O, Cantábrico). Munibe 45, 165-174.

Santos Fidalgo, L., Vidal Romaní, J.R., Jalut, G. 1997. Contribución al conocimiento de la vegetación holocena en el NO de la Península Ibérica (Galicia, España). Cadernos do Laboratorio Xeolóxico de Laxe 22, 99-119.

Santos Fidalgo, L., Vidal Romaní, J.R., Jalut, G. 2000. History of vegetation during the Holocene in the Courel and Queixa Sierras, Galicia, northwest Iberian Peninsula. Journal of Quaternary Science 15, 621-632.

Suárez Piñeiro, A.M. 2004. Sentados á mesa dun galaico-romano: dieta, alimentación e hábitos culinarios na Galicia romana. Gallaecia 23, 155-172.

Teichert, M. 1984: Size variation in cattle from Germania romana and Germania libera. C. Grigson y J. Clutton-Brock (eds,), Animals in Archaeology: 4, Husbandry in Europe, BAR International Series 107, Oxford, 93-103,

Van Klinken, G.J.; Richards, M.P., Hedges, R.E.M. 2000. An overview of causes for stable isotopic variations in past European human populations: environmental, ecophysiological and cultural effects. In S.H. Ambrose, M.A. Katzenberg (Eds.), Biogeochemical Approaches to Palaeodietary Analysis, Kluwer Academic/Plenum Publishers, New York, pp. 39-63.

Vaqueiro, M. 2007. Topografía Subterránea. Láminas Karst y Pseudokarst de Galicia y Portugal. 2004-2007. Depósito legal VG:172-07.

Vázquez Varela, J.M. 1993-1994. El cultivo del mijo, (Panicum miliaceum, L.) en la cultura castreña del Noroeste de la Península Ibérica”. Cuadernos de Estudios Gallegos XLI (106), 65-73.

Vidal Romaní, J. R. Grandal d’Anglade, A., Fernández Ferrín, J., Vila Anca, R. 1992. El Glaciocarst del Courel (Lugo). Furada 6, 35-40.

Virginia, R. A., Delwiche, C. C. 1982. Natural 15N abundance of presumed N2-fixing and non-N2-fixing plants from selected ecosystems. Oecología 54, 317-325.

Xunta De Galicia 2000: ORDE do 27 de setembro de 2000 pola que se aproba a regulamentación específica do Libro Xenealóxico da Raza Bovina Cachena, Diario Oficial de Galicia, nº 207 de 25 de octubre, 14494-14498.

Xunta De Galicia 2005: Plan de ordenación de los recursos naturales, Espacio natural protegido Os Ancares - O Courel, Tomo 1, Xunta de Galicia, Consellería de Medio Ambiente, Dirección Xeral de Conservación da Natureza.

Xunta De Galicia 2011: DECRETO 149/2011, de 7 de julio, por el que se establece el Catálogo oficial de razas ganaderas autóctonas de Galicia, se regula el reconocimiento oficial de las asociaciones de criadores de razas autóctonas de Galicia que creen o gestionen libros genealógicos y se aprueban los programas para su conservación, mejora y fomento, Diario Oficial de Galicia 141, 22 julio del 2011, 20634-20714.