Vol. 10 Núm. 1 (2025): O feminismo filosófico de Celia Amorós

Neste monográfico presentamos sete artigos e unha recensión sobre a filósofa Celia Amorós, escritos por algunhas das súas discípulas, co obxectivo de dar conta dos aspectos máis importantes do seu pensamento. Na súa obra fúndense teoría e praxe, tal e como corresponde a unha obra realizada desde a teoría crítica, na que o rigor conceptual e o rexeitamento a camiños trillados marcan o seu discurso.

Este artigo revisa e expón algunhas achegas da filósofa Celia Amorós ao pensamento contemporáneo. Céntrase nas achegas e influencia do seu libro Tempo de Feminismo, publicado en 1997. Esta é a obra que recolle de forma máis completa e sistemática as súas teses achega do legado da Ilustración e as insuficiencias e problemas da posmodernidad e o pensamento débil para satisfacer as demandas do feminismo e un mundo máis xusto e compartido. Dous son as conclusións máis relevantes do artigo. Que esta obra dota ao feminismo dun sólido fundamento desde o que abordar o dialogo coas diferentes correntes do pensamento contemporáneo sen caer en sucesivas servidumes e alianzas ruinosas; e que tal claridade e solidez teóricas explican, en parte, o arraigamento e influencia da axenda feminista en España e América Latina.

Este artigo está centrado nun libro menos coñecido que outros de Cèlia Amorós: Sören Kierkegaard ou a subxectividade do cabaleiro. A análise que a nosa filósofa realiza da obra deste pensador pioneiro do existencialismo constitúe unha achega de extraordinario valor para a comprensión da crise de sentido contemporánea. Desde unha mirada feminista, mostra que o home da angustia existencial é o emerxente da crise patriarcal ou xenealóxica que produce individuos desarraigados que perderon a certeza das normas tradicionais por efecto da crítica ilustrada e dunha nova orde económica, social e político.

Desde a perspectiva do “tecido que nos envolve hoxe”, preséntase unha (re)lectura da análise filosófica e política de Celia Amorós arredor das mulleres e a globalización (2008). Seguindo os “fíos” rosas e o “ganduxado” dos violetas e os roxos, examínase a súa proposta de reedición da Teoría dos “sistemas duais” (capitalismo/patriarcado, produción/reprodución) e a especificidade do patriarcado capitalista na era global (traballo, salario, a maquila e os feminicidios de Ciudad Juárez). Á luz dos cambios ocorridos desde 2008 e os problemas da nosa complexa actualidade, apúntase a necesidade de seguir ganduxando desde a teoría feminista.

O texto que segue céntrase na obra de Cèlia Amorós Vetas de Ilustración. Reflexións sobre feminismo e Islam (2009). En primeiro lugar, abordarei algunhas consideracións sobre a relixión nos nosos días; en segundo lugar, mostrarei o diálogo que Amorós establece cunha ampla tradición arabo-musulmá susceptible de ser cualificada como ilustrada; en terceiro lugar, exporei os conceptos de identidade e subxectividade coa axuda doutras análises sobre o tema como os de Almudena Hernando; en cuarto lugar repaso algúns aspectos sobre a indumentaria do veo; e, por último, esbozo un exercicio de proxección de sombras ou tradución das súas ideas á Educación Secundaria, en especial á Historia da Filosofía do Bacharelato #Palabra# chave: Amorós, Ilustración, feminismo, Averroes, Ao-Yabri.

Este artigo analiza as preocupacións conceptuais de Celia Amorós no seu libro Cara a unha crítica da razón patriarcal baseada nun fío condutor: a equivalencia simbólica entre as parellas home-cultura e muller-natureza, presentes en toda ideoloxía patriarcal, como confirma o estruturalista. análise de Lévi-Strauss, maniféstase de forma acrítica tanto en autoras clave do canon filosófico occidental como na narrativa dos chamados feminismos da diferenza. A autora rompe as múltiples cadeas semánticas desta equivalencia simbólica e amosa tanto a incongruencia que supón a súa reprodución conceptual, como as graves implicacións políticas que un feminismo de igualdade permite destacar e combater.

Palabras chave: crítica feminista;

O feminismo filosófico de Celia Amorós constrúese a través dun diálogo constante co amplo movemento social feminista e diversas teorías sobre a opresión das mulleres. Neste proceso identifícase un método que inclúe a xenealoxía, o diálogo con outros movementos sociais, o suposto réxime binario que rexe o sexo e a comprobación da existencia dun feminismo emancipador.

Con ocasión do tema da diferenza sexual agrandado e magnificado por certas correntes feministas anti-ilustradas, Amorós revisita e reelabora tópicos claves na teoría e a práctica feminista como son o suxeito colectivo, a identidade e o poder nas mulleres. Premio Ensaio 2006, estamos #ante unha das obras máis elaboradas da súa autora

entrevista

O artigo aborda as controversias e oportunidades que a dixitalización trae para a promoción das mulleres en África ao Sur do Sahara. A dixitalización podería repercutir nun mellor acceso das mulleres a servizos financeiros, educativos e de saúde, entre outros, pero tamén entraña riscos ao reproducir desigualdades e prácticas de explotación (por exemplo, o control de infraestruturas por empresas estranxeiras). A investigación leva a cabo no marco do proxecto “Transición dixital, cohesión social e igualdade de xénero: bancas móbiles e empoderamento feminino dixital en África" (DIGITALFEM) que explora estes fenómenos en Guinea-Bissau e Tanzania, investigando o impacto de tecnoloxías móbiles e banca dixital na promoción das mulleres. Concluímos que, para que a dixitalización sexa verdadeiramente inclusiva e teña potencial de igualdade, non só debe contemplar as dinámicas locais, respectar as diversidades culturais e promover a autonomía feminina, mediante a alfabetización dixital e a promoción de habilidades socioemocionales, fronte ás estruturas globais de poder, senón tamén ser compatible socioculturalmente.

O mercado do sexo é un produto cultural e económico creado polos homes para o consumo masculino. Desde esta perspectiva, é de gran importancia estudar o comercio sexual, centrándose nos compradores de sexo. O presente estudo fai unha revisión dos estudos que se publicaron nos últimos 20 anos sobre compradores de sexo en contextos occidentais. Os obxectivos do estudo foron explorar a prevalencia do uso da prostitución na poboación masculina, a idade media e as características do primeiro acceso; analizar o perfil dos compradores de sexo; explorar motivacións e actitudes para o consumo; analizar os hábitos de compra de sexo dos homes e o uso de pornografía, e; describir o marco lexislativo da prostitución en España e a súa relación coa compra de sexo. A análise dos estudos recollidos mostra que preto do 25% dos homes dos países occidentais comprou sexo nalgún momento, sendo a idade de primeiro acceso á prostitución entre os 18 e os 22 anos. Os compradores de sexo adoitan ter parella e o número de parellas ao longo da vida aumenta naqueles homes que compran sexo. Os homes con baixo nivel educativo denuncian un maior uso da prostitución. A motivación máis habitual é a posibilidade de realizar prácticas sexuais que non serían aceptadas pola parella. En canto ás prácticas sexuais máis solicitadas, destacan aquelas que poñen claramente en risco ás mulleres. O consumo de prostitución en España presenta cifras superiores nos pisos en comparación con outros países europeos. A ponografía e a prostitución son dous fenómenos moi relacionados. A lexislación española actual non protexe ás mulleres prostituídas, contribuíndo ao aumento da demanda.

Recesio´n: Amorós Puente, Celia (2014). Salomón no era sabio. Madrid: Editorial Fundamentos

A recensión analiza as achegas máis significativas da monografía da profesora San Segundo sobre a abordaxe xurídica do incesto para a dogmática xurídica. Móstrase crítica coa situación xurídica actual, resalto os retos que se expoñen para o discurso xurídico e aposta por revisar críticamente as propostas articuladas pola profesora San Segundo.