Cartografía da organización das traballadoras domésticas a nivel mundial
DOI:
https://doi.org/10.17979/arief.2020.5.1.4959Palabras clave:
traballo doméstico, sindicatos, dereitos laborais, migración, comparaciónResumo
As traballadoras domésticas enfrontan numerosos problemas para poder organizarse, como a descentralización da poboación activa ou a natureza da súa relación laboral. Este artigo analiza, a partir da comparación de varios países, como se organizan as traballadoras do fogar pese a estas limitacións. Identificamos tres formas organizativas: o modelo sindical e o modelo asociativo (Shireen Ally). Propoñemos un terceiro modelo, o “tipo híbrido”, no que as traballadoras domésticas se organizan “entre elas” en asociacións e, ao mesmo tempo, estas asociacións están vinculadas ou integradas en sindicatos, o que lles proporciona representación, servizos e contacto con outros/as traballadores/as. En relación con este achado, observamos tamén unha tendencia cara un “sindicalismo emerxente”; isto é, atopamos formas organizativas máis relacionadas cos sindicatos que hai unha década. Un factor explicativo reside na “loita pola gobernanza” tras da vitoria no Congreso da Organización Internacional do Traballo en 2011 sobre “Traballo Decente para as Traballadoras Domésticas”, que implicou unha maior colaboración e confianza entre as traballadoras do fogar organizadas e os sindicatos.
##plugins.themes.default.displayStats.downloads##
Citas
AK Strategic Unionism (2013). Jenaer Machtressourcenansatz 2.0. IN S. Schmalz, K. Dörre (ed.), Comeback der Gewerkschaften?: Machtressourcen, innovative Praktiken, internationale Perspektiven (pp. 345–375). Frankfurt/Main; New York: Campus.
Ally, Shireen (2005). Caring about Care Workers: Organising in the Female Shadow of Globalisation. Women and Globalization Conference. www.globaljusticecenter.org/papers2005/ally_eng.htm (13.09.2009).
Anderson, Bridget (2000). Doing the Dirty Work. The Global Politics of Domestic Labour. London/New York: Zed Books.
Boris, Eileen and Premilla Nadasen (2008). Domestic Workers Organize! Working USA. The Journal of Labor and Society, 11, 413–437.doi: https://doi.org/10.1111/j.1743-4580.2008.00217.x
Das Gupta, Monisha (2006). Unruly Immigrants. Rights, Activism, and Transnational South Asian Politics in the United States. Durham: Duke UP.
Delp, Linda and Katie Quan (2002). Homecare Worker Organizing in California. An Analysis of a Successful Strategy. Labour Studies Journal, 27, 1, 1-23. doi: https://doi.org/10.1177/0160449X0202700102
Eleveld, Anja and Franca Van Hooren (2018). The Governmentalization of the Trade Union and the Potential of Union-Based Resistance. The Case of Undocumented Migrant Domestic Workers in the Netherlands Making Rights Claims. Social & Legal Studies, 27, 596–615. doi: https://doi.org/10.1177/0964663917725145
Ford, Michele (2004). Organizing the Unorganizable: Unions, NGOs, and Indonesian Migrant Labour. International Migration, 42, 5, 99-117. doi: https://doi.org/10.1111/j.0020-7985.2004.00303.x
Goldberg, Harmony (2014). Our Day Has Finally Come: Domestic Worker Organizing in New York City. CUNY Academic Works. https://academicworks.cuny.edu/gc_etds/422.
Heimeshoff, Lisa-Marie and Helen Schwenken (2013): „…das bisschen Haushalt, sagt mein Mann“. Die politische Regulierung von Haushaltsarbeit und Implikationen für die geschlechtliche Arbeitsteilung. ARBEIT. Zeitschrift für Arbeitsforschung, Arbeitsgestaltung und Arbeitspolitik, 22: 199–211.
Hobden, Claire (2010). Winning Fair Labour Standards for Domestic Workers: Lessons Learned from the Campaign for a Domestic Worker Bill of Rights in New York State. International Labour Organization, Global Union Research Network, Working Paper No. 14. Geneva.
Hondagneu-Sotelo, Pierrette and Cristina Riegos (1997). Sin Organizacion, No Hay Solucion: Latina Domestic Workers and Non-traditional Labor Organizing. Latino Studies Journal, 8, 54–81.
Kanyoka, Vicky (2017). Organising domestic workers across Africa: a regional view. Venice: Open Democracy.
ICFTU, International Confederation of Free Trade Unions (2002). Women Migrant Domestic Workers: Bringing the Sector into the Open. Trade Union World Briefing.
ILO, International Labour Office (2009). Decent Work for Domestic Workers. Law and Practice Report IV (1). Geneva.
ILO, International Labour Organization (2011). C189 Domestic Workers Convention, 2011. Convention concerning decent work for domestic workers. Geneva. http://www.ilo.org/ilolex/cgi-lex/convde.pl?C189 (28.09.2011).
ILO, International Labour Office (2015). Domestic work voice and representation through organizing. Domestic Work, Policy Brief, 8, author: C. Hobden.
Isaksen, Lisa Widding, Sambasivan Uma Devi and Arlie Russell Hochschild (2008). Global Care Crisis: A Problem of Capital, Care Chain, or Commons?. American Behavioral Scientist, 52, 3, 405–425. doi: https://doi.org/10.1177/0002764208323513
Jayaraman, Sarumathi and Immanuel Ness (ed.) (2005). The New Urban Immigrant Workforce: Innovative Models for Labor Organizing. Armonk: Routledge.
Jenkins, Steve (2002). Organizing, Advocacy, and Member Power. Working USA, 6, 2, 56–89. doi: https://doi.org/10.1111/j.1743-4580.2002.00003.x-i1
Marino, Stefania, Judith Roosblad and Rinus Penninx (ed.) (2017). Trade Unions and Migrant Workers. Cheltenham, Geneva: Edward Elgar.
McCallum, Jamie K. (2013). Global unions, local power: the new spirit of transnational labor organizing. Ithaca: Cornell UP.
Milkman, Ruth (2006). L.A. Story: Immigrant Workers and the Future of the U.S. Labor Movement. New York: Russell Sage Foundation.
Raaphorst, Donna L. Van (1988). Union Maids Not Wanted: Organizing Domestic Workers 1870-1940. New York: Praeger.
Rhee, Nari and Carol Zabin (2009). Aggregating dispersed workers: Union organizing in the “care” Industries. Geoforum, 40, 969-979. doi: https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2009.08.006
Roberts, Laura (2011). An Examination into the Organization of Migrant Domestic Workers in Alberta/Canada. Background paper of the Global Labour University research group "Organizing and mobilizing of domestic workers in international comparison".
Ross, Stephanie (2007). Varieties of Social Unionism: Towards a Framework for Comparison. Just Labour: A Canadian Journal of Work and Society, 11, 16–34. doi: https://doi.org/10.25071/1705-1436.84
Schmalz, Stefan, Carmen Ludwig and Edward Webster (2018). The Power Resources Approach: Developments and Challenges. Global Labour Journal 9, 2, 113-133. doi: https://doi.org/10.15173/glj.v9i2.3569
Schwenken, Helen (2017). The emergence of an ‘impossible’ movement: domestic workers organize globally. In D. Rucht and D. Gosewinkel (ed.), Transnational Social Movements, 205–228. New York: Berghan.
Shamir, Hila and Guy Mundlak (2011). Bringing Together or Drifting Apart? Targeting Care Work as “Work Like No Other”. Canadian Journal of Women and the Law, 23, 289–308. doi: https://doi.org/10.3138/cjwl.23.1.289
Silver, Beverly J. (2003). Forces of Labor: Workers’ Movements and Globalization since 1870. Cambridge: Cambridge UP.
Smith, Peggie R. (2000). Organizing the Unorganizable: Private Paid Household Workers and Approaches to Employee Representation. New Carolina Law Review, 79, 45-110.
Tait, Vanessa (2005). Poor Workers’ Unions: Rebuilding Labor from Below. Chicago: Haymarket Books.
Wright, Erik Olin (2000). Working-class power, capitalist-class interests, and class compromise. American Journal of Sociol Sociology, 105, 4, 957–1002.
Descargas
Publicada
Número
Sección
Licenza
Los y las autores/as ceden todos los derechos, título y materiales contenidos en el trabajo aceptado a la Revista Atlánticas, quien podrá publicar en cualquier lengua y soporte, divulgar y distribuir su contenido total o parcial por todos los medios tecnológicamente disponibles y a través de repositorios.
Se permite y se anima a los y las autores/as a difundir los artículos aceptados para su publicación en los sitios web personales o institucionales, ante y después de su publicación, siempre que se indique claramente que el trabajo pertenece a esta revista y se proporcionen los datos bibliográficos junto con el acceso al documento.

Los trabajos publicados en esta revista están bajo una licencia Creative Commons Reconocimiento-Compartir Igual 4.0. Internacional. Usted es libre de:
- Compartir — copiar y redistribuir el material en cualquier medio o formato
- Adaptar — remezclar, transformar y crear a partir del material para cualquier finalidad, incluso comercial.
Reconocimiento — Debe reconocer adecuadamente la autoría, proporcionar un enlace a la licencia e indicar si se han realizado cambios<. Puede hacerlo de cualquier manera razonable, pero no de una manera que sugiera que tiene el apoyo del licenciador o lo recibe por el uso que hace.
CompartirIgual — Si remezcla, transforma o crea a partir del material, deberá difundir sus contribuciones bajo la misma licencia que el original.
En relación con la incusión de los artículos, reseñas y entrevistas en repositorios debemos señalar lo siguiente:
a) Se autoriza sólo a subir la copia post-print del editor, es decir, la última versión qeu fue publicada, con el mismo formato y apariencia. Los derechos sobre el documento deben mantenerse respecto de la publicación original.
b) Sólo se autorizará el alojamiento en repositorios y plataformas gratuítos, que no cobren ni por el alojamiento ni por la consulta o obtención de documentos.
c) En el repositorio o plataforma dónde se aloje, el documento debe identificarse con los datos completos de publicación de esta copia post-print, lo que incluye su DOI cuando lo tuviese.
d) En ese documento ya tiene un alojamiento electrónico en una revista OJS o en el RUC de la UDC, es deseable incluír un vínculo en el nuevo repositorio o plataforma, y no alojar el documento en si (esto facilita la visibilidad del RUC y las revistas de la UDC, la ayuda a revalorizar los libros y revistas hechos por el profesorado). Si esta opción no es vialbe, se podrá alojar el documento, pero siempre identificándolo con datos completos de publicación (lo que incluye su DOI, en caso de tenerlo).