Procurar
Procurar resultados
Atopados 154 elementos.
Relato autobiográfico do autor que resume o proceso da súa formación e as experiencias vividas como historiador da educación, con alusións a aspectos concomitantes que afectan aos seus desempeños en varios ámbitos profesionais e en diversas institucións e territorios. Descríbense as etapas do seu itinerario ao redor dos lugares en que exerceu, os traballos académicos desenvolvidos desde a súa tese doutoral, os seus temas de estudo e algunhas das súas publicacións. O autor reflexiona tamén sobre o proceso e as influencias que determinaron a súa posición epistémica e metodolóxica ao redor da disciplina, así como o diálogo que mantivo coas ciencias humanas e sociais na construción da historia que practicou.
Abordamos a análise de experiencias e ideas de educadores vinculados á Liga Internacional pola Educación Nova que foron tomadas de dous importantes manuais de Historia da Educación publicados en Brasil na década de 1930. O primeiro, Nocións de Historia da Educación, de Afrânio Peixoto, en 1933; o segundo, Educación. Historia da Educación. Problemas Actuais, das Madres Peeters e Cooman, en 1937. En ámbolos dous, baixo perspectivas antagónicas, hai unha intensa presenza da temática da Educación Nova, o que se vinculaba, dun lado, ao esforzo de construír unha República democrática, por medio de reformas educativas e, doutro, á procura do mantemento da relevancia católica na sociedade brasileira. Nun punto, con todo, a narrativa dos dous manuais converxe -na obxección, por razóns diferentes-, coas iniciativas educativas da Rusia soviética. Conclúese destacando a centralidade adquirida polo movemento internacional da Educación Nova nos debates educativos brasileiros das primeiras décadas do Século XX.
Nunha perspetiva historia-antropolóxica-pedagóxica-institucional, o autor de Na rota da educação: epistemologia, teoria, história aclaranos un conxunto de conceptos internos ao campo da educación. O seu intento é o de saber de que forma conceptos sociopedagóxicos e histórico-antropolóxicos foron sendo incorporados no campo conceptual da educación. A obra foxe dunha orientación metodolóxica común, ou sexa, de “manual-modelo”. Por exemplo, o autor non fundamenta a narrativa na cronoloxía de feitos ou na mención particular a correntes pedagóxicas. En síntese, aquilo que Justino Magalhães procura é dar unha visión panorámica da educación e das ciencias da educación, seguindo un conxunto de tópicos e de subtópicos – remitindo para múltiples “entradas” – que poñen en evidencia o suxeito contemporáneo escolarizado. Estamos perante unha investigación densa e profunda do punto de vista teórico (de lectura absolutamente obrigatoria).
Este artigo dá conta, nunha primeira instancia, da emerxencia e desenvolvemento da Educación Social en Portugal, desde a formación secundaria á formación superior. Nun segundo momento, aposta polo estudo de dous casos particulares: o desenvolvemento da autorización en Educación Social na Escola Superior de Educación e Ciencias Sociais do Instituto Politécnico de Leiria e na profundización dos estudos en intervención socioeducativa, o máster en Mediación Intercultural e Intervención Social; e o desenvolvemento do curso en Educación Social na Escola Superior de Educación do Instituto Politécnico do Porto, iniciativa pioneira no ensino do bacharelato en Educación Social, en 1993, onde o ámbito da protección dos nenos e mozos en perigo, en particular o sistema de acollida familiar, constituíu unha das principais liñas de investigación.
As primeiras referencias documentadas sobre a Educación Social sitúanse cronoloxicamente nos inicios do século XIX. Dende entón, en converxencia coa crecente relevancia que irán adquirindo as Ciencias Sociais e a súa énfase na consideración da educación como un feito ou unha práctica social, suscitará novas lecturas do quefacer educativo; en particular os que aspiran a dar resposta ás múltiples necesidades que emerxen da vida cotiá, como son a atención á infancia e á mocidade en situación de inadaptación e risco social, a educación das persoas adultas, ou a animación sociocultural. En todo caso, sen que poidan obviarse os importantes avances que se rexistran nas Ciencias da Educación (en particular da Pedagoxía Social), na acción-Intervención social e o Traballo Social. A democratización das sociedades, o auxe das políticas educativas, sociais e culturais, en conxunción co desenvolvemento da formación académica nas Universidades, xunto coa incesante profesionalización destes ámbitos, marcará decisivamente o seu percorrido histórico en Europa e no mundo. Así se reflicte neste monográfico ao salientar o importante recoñecemento que están adquirindo a Pedagoxía Social e a Educación Social no espazo iberoamericano, con alusións explícitas ás realidades galega, española, portuguesa e latinoamericana, focalizando a mirada histórica en catro dimensións principais: a contextual, a teórico-epistemolóxica, a formativa-académica e a profesional.
Neste artigo o autor reconstrúe a súa traxectoria académico-investigadora no campo da Historia da Educación desde os anos iniciais de formación e profesionalización desde as décadas dos sesenta e setenta do século pasado ata os nosos días. Primeiro, destacando o tránsito, nas súas investigacións iniciais, desde a socioloxía e política da educación á historia social da educación. Despois, sintetizando os principais trazos —diversidade temática e paradigmática, condición fronteiriza, perspectivismo…— que caracterizan dita traxectoria. Por último, expón a súa evolución desde a xubilación en 2013, así como o seu recente interese, de novo, polos enfoques e temas propios da historia social da educación.
Este traballo tivo como obxectivo contribuír para a comprensión do discurso psicopedagóxico sobre o neno en idade pre-escolar que circulou en Portugal, nos anos 40 e 50 do século XX, a través da análise de discursos dirixidos ás nais veiculados en dúas revistas de educación familiar - Os nosos Fillos e Saúde e Lar. Os nosos resultados evidenciam a existencia dunha preocupación coa forma como as criaturas eran educadas, así como a crenza de que a educación para a maternidade sería a solución para os problemas que as afectaban. Neste sentido, son difundidas informacións sobre o desenvolvemento infantil e as nais son aconselladas sobre as estratexias que poderían utilizar para coñecer e educar os seus fillos, asentes no coñecemento científico sobre o neno e a súa educación, funcionando, as revistas, como un vehículo de difusión do discurso psicopedagóxico sobre a infancia cara as nais portuguesas
O Libro-Catálogo da Exposición Educación, Xénero e Lectura, efectúa un percorrido que nutre e condensa a memoria da visita á exposición temporal que foi acollida dende o 26 de maio do 2023 no Museo Pedagóxico de Galiza (MUPEGA), comisariada pola profesora Rita Gradaílle Pernas e o profesor Antón Costa Rico, ambos membros do Grupo de Investigación en Pedagoxía Social e Educación Ambiental SEPA-interea da Universidade de Santiago de Compostela. Unha mostra que amosa realidades, imaxes e representacións que nos trasladan desde mediados do século XIX ata a actualidade nun escenario de estereotipos e de discriminacións, mais tamén de dinámicas, de procesos de loita e de conquistas transformadoras, que trazaron modos de ensinar e de aprender en clave de xénero, poñendo énfase en particular no rol asignado ás mulleres.
O principio da meritocracia, presente nas formulacións de política educativa, tanto socialdemócratas como neoliberais, goza da lexitimación que lle conceden os poderes económicos e políticos. Porén, desde unha mirada crítica sobre a realidade das clases sociais e sobre as desigualdades existentes é mester verificar a súa verdade, as súas limitacións, ou canto hai de formulación ideolóxica. A socioloxía histórica crítica e non funcionalista realizada nas pasadas décadas dos anos sesenta a oitenta puxo de relevo a súa formulación ideolóxica. O profesor Viñao Frago procede a reler estas páxinas e a examinar o discurso da meritocracia aplicado ás políticas educativas en España, e desde a súa práctica historiográfica examina a xenealoxía e a función social destas políticas, mostra os argumentos en debate e a resonancia ideolóxica deste principio. Ao tempo, invita a realizar exames críticos dos procesos histórico-educativos da man das mellores orientacións da historia social
O artigo presenta o proceso histórico da educación social en tres países latinoamericanos mediante un estudo bibliográfico e a reflexión inmersiva dos autores no devandito proceso. A educación nestes países se haxa marcada polos silencios e ausencias dunha concepción ampla do social, o que repercute como déficit no desenvolvemento de sociedades máis sostibles e democráticas. A escola neste contexto histórico aparece como o único espazo educativo significativo, emporiso o estudo remarca a presenza significativa das correntes e movementos de educación popular, non formal e de adultos que explicitan tanto na comunidade como na escola os desafíos actuais das institucións educativas. É así que nas últimas décadas exprésanse novas modalidades e políticas de educación social relevantes e avánzase na constitución da profesión do educador social especializado, ao mesmo tempo que aumenta progresivamente o interese e a investigación dentro do campo académico, onde se fai relevante o encontro e diálogo coa pedagoxía social.
Este artigo ten como propósito xeral analizar o papel hispano-portugués na construción da Pedagoxía e Educación Social americana cara a unha viaxe compartida de reciprocidades para un proxecto común, no que se foi configurando unha Pedagoxía Social Iberoamericana. O estudo ofrece unha narración histórica e interpretativa organizada en catro aspectos: 1) Unha aproximación que expón a transición da escravitude colonial ás orixes modernas dos Dereitos Humanos e a Educación Social en América Latina desde a participación de correntes liberadoras de la Iglesia española; 2) algunhas claves decimonónicas para o pensamento pedagóxico-social das independencias americanas, tendo en conta a relevancia do pensamento pedagóxico ilustrado e revolucionario de certos movementos sociais españois e portugueses; 3) Unha análise das influencias hispano-portuguesas da Educación Social e Pedagoxía Social en América no século XX marcado polos exilios; e finalmente 4) Un século XXI caracterizado por unha pedagoxía social iberoamericana en construción co impulso de España e Portugal na alianza global.
Recensión de libro: Miguel Ángel Martín Sánchez; Tamar Groves; Joaquim Pintassilgo; Jorge Cáceres-Muñoz (2018). Tradición e innovación en la educación europea en los siglos XIX-XX: Los casos de España y Portugal.
Este repertorio bibliográfico compila un conxunto de doce textos escritos por investigadores procedentes do campo de historia e a historia de educación, con tratamentos académicos diferentes, os cales coinciden en profundar na análise educativa das prácticas culturais que se desenvolveron no Principado de Asturias, principalmente relacionado cos procesos de alfabetización e educación, examinado nalgúns das súas varias facetas e manifestations ao longo dun traxecto temporal que supera o milenio.
Os profesionais da educación social estanse a incorporar aos centros escolares españois, pero en Alemaña están presentes dende os anos sesenta do pasado século. Estudar a súa experiencia é de grande utilidade para podermos aprender tanto dos seus acertos como dos seus erros. Por medio dunha metodoloxía de estudo cualitativo, baseada na análise de contido mediante a revisión de literatura especializada, pretendemos situar as coordenadas dos fitos históricos que conduciron á súa incorporación nas escolas, así como os trazos mais senlleiros que a caracterizan. En primeiro lugar, presentaranse uns datos introdutorios para comprender o contexto en que emerxe, indicando as principais características do sistema educativo alemán e os trazos xerais da profesión. Por último, afondaremos nos fundamentos epistemolóxicos da Schulsozialarbeit alemá dende os seus inicios ata a actualidade. Os resultados apuntan a que, non sen atrancos, están asentando a súa figura profesional nas escolas como resultado do seu bo traballo.
Este artigo presenta un estudo histórico do Título Superior en Educación Social (HTSE) da Universidade do Algarve. O estudo utiliza un marco teórico-conceptual para destacar as tendencias nos procesos de formación académica e a súa influencia na aparición de tipos e perfís de educadores sociais. A análise examina o contexto institucional da formación recibida, incluído o espírito de formación predominante e as características e contradicións específicas do programa. Os resultados ofrecen perspectivas epistemolóxicas sobre a futura dirección das institucións de formación e formación en educación social.
Este artigo realiza un percorrido histórico polo desenvolvemento profesional, académico e científico da Educación Social en Galicia como ámbito universitario especia-lizado. A traxectoria académica da Educación Social na Universidade, cos precedentes na especialidade de “intervención socioeducativa” da Licenciatura en Filosofía e Ciencias da Educación (sección Pedagoxía) da Universidade de Santiago de Compostela, transcorre á par dos esforzos realizados no mundo social, que intentaba profesionalizar as prácticas so-cioeducativas e acadar o recoñecemento de diversos “oficios”. A súa inmersión nas univer-sidades galegas e o desenvolvemento científico da Pedagoxía Social téñenlle outorgado un corpus epistemolóxico que se foi consolidando en diálogo co quefacer profesional. Os fitos da Pedagoxía-Educación Social en Galicia evidencian que o compromiso político, ideolóxico e ético inherente a este campo de coñecemento e práctica profesional continúa resultando imprescindible para enfrontar os retos de futuro, así como o traballo conxunto entre os espazos académicos e profesionais.
O Asilo de San João foi fundado en Lisboa, en 1862, por iniciativa dun grupo de masóns, para garantir asistencia e educación a mozas novas, até entón á garda da congregación relixiosa das Irmás da Caridade. Este estudo, que parte da consulta de fontes documentais, nomeadamente de informacións contidas en informes e contas da Institución, ten por obxectivo dar a coñecer o contexto no que o Asilo foi instalado e cales foron os principais aspetos que caracterizaron o seu funcionamento, con notas que convidan a un ollar sobre o seu cotián, ao longo do século XIX. A súa aparición navegou entre o debate acerca do papel que as congregacións relixiosas tiñan na educación dos máis desfavorecidos e o espírito filantrópico dunha sociedade que vivía coa crenza no progreso material e social. Da investigación realizada, saliéntase a preocupación de dotar ás mozas asiladas de competencias para se integraren na sociedade, e tamén as dificultades sentidas polas direccións para manter en pé esta obra de carácter social.
A parte monográfica deste número de Sarmiento, correspondente ao ano 2020, está adicada ao tema "Internacionalismo e pacifismo na Historia da Educación contemporánea". A monografía foi coordinada polos profesores Joaquim Pintassilgo (Instituto de Educación da Universidade de Lisboa) e Xosé Manuel Cid Fernández (Universidade de Vigo).
Recensión de libro: Pedro M. Moreno Martínez (ed.) (2018). Educación, historia y sociedad. El legado historiográfico de Antonio Viñao.
Recensión de libro: Emilio Lledó (2018). Sobre la educación. La necesidad de la Literatura y la vigencia de la Filosofía.