Contido principal do artigo

María Fernández Zas
Universidade da Coruña
España
Vol. 20 (2019), Artigos, Páxinas 67-89
DOI: https://doi.org/10.17979/rgf.2019.20.0.5920
Publicado: dec. 31, 2019
##submission.howToCite##

Resumo

Aínda que o número de galegofalantes continúa a diminuír de modo especialmente preocupante, nos últimos tempos o panorama sociolingüístico está a mudar de maneira significativa, presenciando o aparecemento dunha minoría urbana e falante nativa de español que reaxe con determinación perante o desequilibrio lingüístico na Galiza. Estas persoas neofalantes desempeñan un papel fundamental na transformación das ideoloxías e das prácticas lingüísticas, o que as torna unha peza chave no futuro da lingua galega. En concreto, neste artigo afondaremos no fenómeno do neofalantismo do punto de vista teórico, con énfase na recente proliferación de traballos académicos sobre esta cuestión tanto a nivel internacional canto nacional, en conformidade coa importancia que este fenómeno social posúe para a revitalización e a sobrevivencia das linguas minorizadas, incluíndo o idioma galego.

Descargas

Os datos de descargas todavía non están dispoñibles.

Métricas

Cargando métricas ...

Detalles do artigo

Citas

Amengual, Mark, & Chamorro, Pilar (2015). “The effects of language dominance in the perception and production of the Galician mid vowel contrasts”, Phonetica, 72(4), 207-236. DOI: https://doi.org/10.1159/000439406.

Atkinson, David (2018). “New Speakers and Linguistic Practices: Contexts, Definitions, and Issues”. En Smith-Christmas, Cassie, Murchadha, Noel P. Ó, Hornsby, Michael, Smith-Christmas, Cassie, & Moriarty, Máiréad (eds.), New Speakers of Minority Languages: Linguistic Ideologies and Practices, 271-282. London: Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1057/978-1-137-57558-6_14.

Chomsky, Noam (1971). Aspectos de la teoría de la sintaxis. Trad. De Carlos P. Otero. Madrid: Aguilar. [Título orixinal: Aspects of the Theory of Syntax, 1965].

Coluzzi, Paolo (2018). “The new speakers of Lombard”, Multilingua, 1-25. DOI: https://doi.org/10.1515/multi-2018-0017.

Costa, James (2015). “New Speakers, New Language: On Being a Legitimate Speaker of a Minority Language in Provence”, International Journal of the Sociology of Language, 231(1), 127-145. DOI: https://doi.org/10.1515/ijsl-2014-0035.

Crystal, David (2003). A morte das linguas. Trad. De Mariña Castro Eiroa. Vigo: Galaxia. [Título orixinal: Language Death, 2000].

Dans, Manuel B. (2017). Historias de neofalantes. A aventura de vivermos en galego. Betanzos: Asociación Cultural Eira Vella.

Davies, Alan (2003). The Native Speaker: Myth and Reality. Clevedon: Multilingual Matters.

Dorian, Nancy C. (1980). “Language Shift in Community and Individual: The Phenomenon of the Laggard Semi-Speaker”, International Journal of the Sociology of Language, 25, 85-94. DOI: https://doi.org/10.1515/ijsl.1980.25.85.

Dorian, Nancy C. (1981). Language Death. The Life Cycle of a Scottish Gaelic Dialect. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.

Dubert, Francisco (2002). “Os sociolectos galegos”, Cadernos de Lingua, 24, 5-27.

Ferguson, Gibson (2006). Language Planning and Education. Edinburgh: Edinburgh University Press.

Fishman, Joshua A. (1991). Reversing language shift: Theoretical and empirical foundations of assistence to threatened languages. Clevedon & Philadelphia: Multilingual Matters.

Fishman, Joshua A. (1997). O mantemento e o cambio de lingua coma campo de investigación. Trad. De Manuel Fernández Ferreiro. Valencia: Centro de Estudios sobre Comunicación Interlingüística e Intercultural. [Título orixinal: Language Maintenance and Language Shift as a field of inquiry. A definition of the field and suggestions for its further development, 1964].

Fishman, Joshua A. (2001). “Why is it so hard to save a threatened language?”. En Fishman, Joshua A. (ed.), Can threatened languages be saved? Reversing language shift, revisited: A 21st century perspective, 1-22. Clevedon: Multilingual Matters.

Freixeiro Mato, Xosé Ramón (2009). “Lingua galega e preconcepto”, Revista Galega de Filoloxía, 10, 115-144.

Freixeiro Mato, Xosé Ramón (2010). “Perigos, incertezas e perspectivas de futuro para a lingua galega”. En Sanmartín Rei, Goretti (coord.), Lingua e futuro, 13-54. Ames: Laiovento.

Frías Conde, Xavier (2006). “A normalización lingüística na Romania: a normalización da lingua e normalización dos falantes (o caso dos neofalantes)”, Ianua. Revista Philologica Romanica, 6, 49-68.

González González, Manuel (dir.) (2003). O galego segundo a mocidade. Unha achega ás actitudes e discursos sociais baseada en técnicas experimentais e cualitativas. A Coruña: Real Academia Galega.

González González, Manuel (2008). “O novo galego urbano”. En Brea, Mercedes,

Fernández Rei, Francisco, & Regueira, Xosé Luís (eds.), Cada palabra pesaba, cada palabra medía. Homenaxe a Antón Santamarina, 363-374. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.

Hornsby, Michael (2015). “The ʻnewʼ and ʻtraditionalʼ speaker dichotomy: bridging the gap”, International Journal of the Sociology of Language, 231(1), 107-125. DOI: https://doi. org/10.1515/ijsl-2014-0034.

Hornsby, Michael (2016). “Finding an ideological niche for new speakers in a minoritised language community”, Language, Culture and Curriculum, 30(1), 1-14. DOI: https://doi.org/10.1080/07908318.2016.1230622.

Iglesias Álvarez, Ana (2002). Falar galego “no veo por qué”: Aproximación cualitativa á situación sociolingüística de Galicia. Vigo: Xerais.

IGE, 2011= Instituto Galego de Estatística (2011). Censo de poboación e vivendas. Galego. Ano 2011. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.

Jaffe, Alexandra (2015). “Defining the new speaker: theoretical perspectives and learner trajectories”, International Journal of the Sociology of Language, 231, 21-44. DOI: https://doi.org/10.1515/ijsl-2014-0030.

Kabatek, Johannes (2000). Os falantes como lingüistas. Tradición, innovación e interferencias no galego actual. Trad. do autor revisada por María Xesús Bello Rivas. Vigo: Xerais. [Título orixinal: Die Sprecher als Linguisten: Interferenz- und Sprachwandelphänomene dargestellt am Galicischen der Gegenwart, 1996].

Kováčová-Moman, Vlasta (2007). A mudança da língua usual nos novos locutores de galego – neofalantes. Santiago de Compostela: Gze-ditora. https://agal-gz.org/faq/lib/exe/fetch.php?media=gze-ditora:a_mudanca_de_lingua.pdf (Consultado en 14.03.2019).

Lantto, Hanna (2018). “New Basques and Code-Switching: Purist Tendencies, Social Pressures”. En Smith-Christmas, Cassie, Murchadha, Noel P. Ó, Hornsby, Michael, Smith-Christmas, Cassie, & Moriarty, Máiréad (eds.), New Speakers of Minority Languages: Linguistic Ideologies and Practices, 165-188. London: Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1057/978-1-137-57558-6_9.

Lorenzo Suárez, Anxo M. (2005). “Planificación lingüística de baixa intensidade: o caso galego”, Cadernos de Lingua, 27, 37-59.

Marten, Heiko F., van Mensel, Luk, & Gorter, Durk (2012). “Studying Minority Languages in the Linguistic Landscape”. En Gorter, Durk, Marten, Heiko F., & Van Mensel, Luk (eds.), Minority languages in the linguistic landscape, 1-15. Basingstoke: Palgrave Macmillan.

May, Stephen (2008). Language and minority rights: ethnicity, nationalism and the politics of language. New York: Routledge.

McLeod, Wilson, & O’Rourke, Bernadette (2015). “«New speakers» of Gaelic: perceptions of linguistic authenticity and appropriateness”, Applied Linguistics Review, 6(2), 152-172. DOI: https://doi.org/10.1515/applirev-2015-0008.

McLeod, Wilson, O’Rourke, Bernadette, & Dunmore, Stuart (2014). New speakers of Gaelic in Edinburgh and Glasgow. Edinburgh: Soillse. http://www.soillse.ac.uk/wp-content/uploads/New-Speakers%E2%80%99-of-Gaelic-in-Edinburgh-and-Glasgow.pdf (Consultado en 10.03.2019).

Monteagudo, Henrique (2005). “Do uso á norma, da norma ao uso (Variación sociolingüística e estandarización no idioma galego)”. En Álvarez, Rosario, & Monteagudo, Henrique (eds.), Norma lingüística e variación, 377-436. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega & Instituto da Lingua Galega.

Monteagudo, Henrique (2017). “Lingua e Sociedade en Galicia”, LaborHistórico, 3(1), 14-48. DOI: https://doi.org/10.24206/lh.v3i1.17105.

Monteagudo, Henrique, Loredo, Xaquín, & Vázquez, Martín (2016). Lingua e Sociedade. A evolución sociolingüística 1992-2013. A Coruña: Real Academia Galega.

Moscovici, Serge, & Mugny, Gabriel (1983). “Minority influence”. En Paulus, Paul B. (ed.), Basic Group Processes, 41-64. New York: Springer-Verlag.

Mosquera Castro, Estefanía (2018). “Neofalantes e travestismo lingüístico: un experimento sociolóxico e didáctico sobre ideoloxías, obstáculos e persistencia”. En Díaz, Marta, Vaamonde, Gael, Varela, Ana, Cabeza, Mª Carmen, García-Miguel, José M., & Ramallo, Fernando (eds.), Actas do XIII Congreso Internacional de Lingüística Xeral, 655-661. Vigo: Universidade de Vigo.

MSG, 2007= González González, Manuel (dir.) (2007). Mapa sociolingüístico de Galicia 2004. Vol. I: Lingua inicial e competencia lingüística en Galicia. A Coruña: Real Academia Galega.

MSG, 2008= González González, Manuel (dir.) (2008). Mapa sociolingüístico de Galicia 2004. Vol. II: Usos lingüísticos en Galicia. A Coruña: Real Academia Galega.

MSG, 2011= González González, Manuel (dir.) (2011). Mapa sociolingüístico de Galicia 2004. Vol. 3: Actitudes lingüísticas en Galicia. A Coruña: Real Academia Galega.

Murchadha, Noel P. Ó, Hornsby, Michael, Smith-Christmas, Cassie, & Moriarty, Máiréad (2018). “New Speakers, Familiar Concepts?”. En Smith-Christmas, Cassie, Murchadha, Noel P. Ó, Hornsby, Michael, Smith-Christmas, Cassie, & Moriarty, Máiréad (eds.), New Speakers of Minority Languages: Linguistic Ideologies and Practices, 1-22. London: Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1057/978-1-137-57558-6_1.

Ninyoles, Rafael L. (2005). Idioma e poder social. Trad. De María Pilar García Negro e Antonio Molexón Domínguez. Ames: Laiovento. [Título orixinal: Idioma y poder social, 1972].

Observatorio da Cultura Galega (2011). A(s) lingua(s) a debate: Inquérito sobre opinións, actitudes e expectativas da sociedade galega. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.

Observatorio da Cultura Galega (2017). Prácticas e actitudes lingüísticas da mocidade en Galicia. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.

O’Rourke, Bernadette (2011). Galician and Irish in the European Context: Attitudes towards Weak and Strong Minority Languages. Hampshire: Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1057/9780230294820.

O’Rourke, Bernadette (2014). “The Galician Language in the Twenty-First Century”. En Miguélez-Carballeira, Helena (ed.), A Companion to Galician Culture, 73-92. Suffolk: Tamesis.

O’Rourke, Bernadette (2018). “Just use it! Linguistic conversion and identities of resistance amongst Galician new speakers”, Journal of Multilingual and Multicultural Development, 39(5), 407-418. DOI: https://doi.org/10.1080/01434632.2018.1429455.

O’Rourke, Bernadette, & Pujolar, Joan (2013). “From native speakers to “newspeakers”–Problematizing nativeness in language revitalization contexts”, Histoire Épistémologie Langage, 35(2), 47-67.

O’Rourke, Bernadette, & Ramallo, Fernando (2011). “Los nuevos hablantes de lenguas minoritarias: una comparación entre Irlanda y Galicia”, Actas del IX Congreso Internacional de Lingüística General, 1684-1700. Valladolid: Universidad de Valladolid. https://www.academia.edu/1168315/Los_nuevos_hablantes_de_lenguas_minoritarias_una_comparaci%C3%B3n_entre_Irlanda_y_Galicia (Consultado en 10.03.2019).

O’Rourke, Bernadette, & Ramallo, Fernando (2013a). “«A miña variedade é defectuosa»: a lexitimación social das neofalas”, Estudos de Lingüística Galega, 5, 89-103.

O’Rourke, Bernadette, & Ramallo, Fernando (2013b). “Competing ideologies of linguistic authority amongst newspeakers in contemporary Galicia”, Language in Society, 42, 287-305. DOI: https://doi.org/10.1017/S0047404513000419.

O’Rourke, Bernadette, & Ramallo, Fernando (2015). “Neofalantes as an active minority: Understanding language practices and motivations for change amongst new speakers of Galician”, International Journal for the Sociology of Language, 231, 147-165. DOI: https://doi.org/10.1515/ijsl-2014-0036.

O’Rourke, Bernadette, & Ramallo, Fernando (2018). “Identities and New Speakers of Minority Languages: A Focus on Galician”. En Smith-Christmas, Cassie, Murchadha, Noel P. Ó, Hornsby, Michael, Smith-Christmas, Cassie, & Moriarty, Máiréad (eds.), New Speakers of Minority Languages: Linguistic Ideologies and Practices, 91-109. London: Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1057/978-1-137-57558-6_5.

O’Rourke, Bernadette, Pujolar, Joan, & Ramallo, Fernando (2015). “New speakers of minority languages: The challenging opportunity – Foreword”, International Journal of the Sociology of Language, 231, 1-20. DOI: https://doi.org/10.1515/ijsl-2014-0029.

O’Rourke, Bernadette, & Walsh, John (2015). “New speakers of Irish: Shifting boundaries across time and space”, International Journal of the Sociology of Language, 231, 63-83. DOI: https://doi.org/10.1515/ijsl-2014-0032.

Ortega, Ane, Amorrortu, Estibaliz, Goirigolzarri, Jone, Urla, Jacqueline, & Uranga, Belén (2014). “Nuevos hablantes de euskera: identidad y legitimidad”. En Puigdevall, Maite (coord.), Los nuevos hablantes de lenguas minoritarias: pertinencias y legitimidades [dossier en liña], Digithum, 16, 86-97. https://www.raco.cat/index.php/Digit/article/viewFile/304440/394158 (Consultado en 22.03.2019).

Padín, Paulo (2017). Neofalantes na Era Digital. Barcelona: Universitat Oberta de Catalunya. http://hdl.handle.net/10609/66845 (Consultado en 15.02.2019).

Paikeday, Thomas M. (1985). The Native speaker is dead!. Toronto & New York: Paikeday.

Piller, Ingrid (2001). “Who, if anyone, is a native speaker?”, Anglistik. Mitteilungen des Verbandes Deutscher Anglisten, 12(2), 109-121.

Piller, Ingrid (2002). “Passing for a native speaker: Identity and success in second language learning”, Journal of Sociolinguistics, 6(2), 179-206.

Puigdevall, Maite, Walsh, John, Amorrortu, Estibaliz, & Ortega, Ane (2018). ‘‘«I’ll be one of them»: linguistic mudes and new speakers in three minority language contexts’’, Journal of Multilingual and Multicultural Development, 39(5), 445-457. DOI: https://doi.org/10.1080/01434632.2018.1429453.

Pujolar, Joan, González, Isaac, & Martínez, Roger (2010). “Les mudes lingüístiques dels joves catalans [versión en español do autor]”, Llengua i ús, 48, 65-75. http://www6.gencat.net/llengcat/liu/48_42.pdf (Consultado en 19.03.2019).

Pujolar, Joan, & Puigdevall, Maite (2015). “Linguistic mudes: how to become a new speaker in Catalonia”, International Journal of the Sociology of Language, 231, 167–187. DOI: https://doi.org/10.1515/ijsl-2014-0037.

Ramallo, Fernando (2010). “Cara a unha tipoloxía sociolingüística dos falantes de galego”. En Silva, Bieito, Rodríguez, Xesús, & Vaquero, Isabel (eds.), Educación e linguas en Galicia, 15-37. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.

Ramallo, Fernando (2012). “El gallego en la familia: entre la producción y la reproducción”, Caplletra, 53, 167-191.

Ramallo, Fernando (2013). “Neofalantismo”. En Gugenberger, Eva, Monteagudo, Henrique, & Rei-Doval, Gabriel (eds.), Contacto de linguas, hibrididade, cambio: contextos, procesos e consecuencias, 245-258. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.

Ramallo, Fernando (2018). “O neofalantismo e o suxeito neofalante”. En Díaz, Marta, Vaamonde, Gael, Varela, Ana, Cabeza, Mª Carmen, García-Miguel, José M., & Ramallo, Fernando (eds.), Actas do XIII Congreso Internacional de Lingüística Xeral, 737-743. Vigo: Universidade de Vigo.

Ramallo, Fernando, & O’Rourke, Bernadette (2014). “Perfiles de neohablantes de gallego”, Digithum, 16, 98-105.

Regueira, Xosé Luís (1999). “Estándar oral e variación social da lingua galega”. En Álvarez, Rosario, & Vilavedra, Dolores (eds.), Cinguidos por unha arela común: homenaxe ó ́profesor Xesús Alonso Montero, 855-875. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.

Selleck, Charlotte (2018). “«We’re Not Fully Welsh»: Hierarchies of Belonging and ʻNew’ Speakers of Welsh”. En Smith-Christmas, Cassie, Murchadha, Noel P. Ó, Hornsby, Michael, Smith-Christmas, Cassie, & Moriarty, Máiréad (eds.), New Speakers of Minority Languages: Linguistic Ideologies and Practices, 45-66. London: Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1057/978-1-137-57558-6_3.

Spolsky, Bernard (ed.) (2012). The Cambridge Handbook of Language Policy. Cambridge: Cambridge University Press.

Tomé Lourido, Gisela (2018). The role of social factors in bilingual speech processing: the case of Galician New Speakers (tese de doutoramento inédita). London: University College London. http://giselatome.com/documents/Tome-Lourido_2018_digital.pdf (Consultado en 23.03.2019).

Tomé Lourido, Gisela, & Evans, Bronwen G. (2018). “Os neofalantes galegos no contexto europeo: A produción e a percepción da fala”. En Regueira, Xosé Luís, & Fernández Rei, Elisa (eds.), Cambio lingüístico no galego actual, 99-128. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega & Consello da Cultura.

Urla, Jacqueline (2012). Reclaiming Basque: Language, Nation, and Cultural Activism. Las Vegas: University of Nevada Press.

Weinreich, Uriel (1979). Languages in contact. Findings and problems (9.ª edición). The Hague: Mouton.